ریهها اصلیترین بخش دستگاه تنفس انسان را تشکیل میدهند؛ لذا پاکسازی و حفظ سلامت آنها بسیار حیاتی است. افراد سیگاری، مردم ساکن مناطقی با هوای آلوده و اشخاص دارای بیماریهای مزمن تنفسی نظیر آسم و فیبروز کیستیک بایستی به پاکسازی ریههای خود بیش از سایرین اهمیت دهند.
با قرارگیری افراد در معرض هوای آلوده، سینه دچار حالت سنگینی، التهاب یا احتقان میشود. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) هر ساله آلودگی هوا موجب مرگ ۴.۲ میلیون انسان در سراسر جهان میشود. ۲۰ درصد آمار تلفات انسانی در ایالاتمتحده مربوط به مصرف سیگار است. در ادامه به بررسی برخی روشهای طبیعی جهت پاکسازی ریهها میپردازیم. این روشها با باز کردن مجاری هوایی، افزایش ظرفیت ریهها و کاهش التهاب آنها به بهبود کیفیت تنفس کمک میکنند.
- بخار درمانی
بخور گرفتن یکی از روشهای متداول جهت بازگشایی مسیرهای هوایی و تخلیه ریهها از مخاط اضافی است. قرارگیری بیماران ریوی در مجاورت هوای سرد و خشک موجب تشدید علائم بیماری میشود. در این وضعیت غشاء مخاطی مجاری هوایی خشک شده و جریان خون در آنها محدود میشود. در مقابل بخار درمانی موجب شل شدن مخاط ریه و تسهیل تنفس خواهد شد.
بخار درمانی در بیماران مبتلا به انسداد مزمن ریوی موجب کاهش چشمگیر ضربان قلب و تنفس آسانتر در آنها میشود. این روش میتواند بهعنوان یک راهحل موقت اما مفید بهکار گرفته شود.
- سرفه زدن کنترل شده
سرفه زدن یکی از راهکارهای طبیعی بدن برای خارج کردن سموم جذب شده توسط مخاط بهشمار میرود. سرفه زدن مخاط اضافی ریهها را شل کرده و از طریق مجاری هوایی به بیرون هدایت میکند. برای پاکسازی ریه از مخاط اضافی بر روی یک صندلی بهصورت کاملا آسوده بنشینید و هر ۲ پای خود را بر روی زمین قرار دهید. بازوها را بر روی شکم خم کرده و به آرامی از طریق بینی نفس بکشید. در همینحال به آرامی خم شده و بازوهای خود را به سمت شکم فشار دهید. هنگام بازدم ۲ تا ۳ مرتبه سرفه زده و دهان را کمی باز نگه دارید. سپس به آرامی از طریق بینی تنفس کرده و پس از کمی استراحت، این فعالیت را مجددا تکرار کنید.
- تخلیه مخاط از ریهها
بدین منظور بایستی در موقعیتهای مختلفی شامل پشت، پهلو و شکم دراز بکشید. فرآیند انجام کار در هر حالت به شرح زیر است:
- دراز کشیدن به پشت: بر روی یک سطح هموار دراز کشیده و بالشی را در زیر باسن خود قرار دهید. به آرامی از طریق بینی تنفس کرده و بازدم را از طریق دهان انجام دهید. دقت کنید که مدت هر بازدم ۲ برابر زمان دم باشد. این روش تنفس ۱:۲ نام دارد. اینکار را برای چند دقیقه ادامه میدهید.
- دراز کشیدن به پهلو: به پهلو دراز بکشید و سر خود را بر روی بازو یا بالش قرار دهید. در زیر باسن خود یک بالش قرار داده و تمرین تنفسی ۱:۲ را انجام دهید. همین کار را در خصوص پهلوی دیگر تکرار نمایید.
- دراز کشیدن روی شکم: بر روی شکم دراز کشیده و بالش را در زیر آن قرار دهید. باسن خود را بالاتر از سینه نگاه دارید. بازوهای خود را در زیر سر قرار دهید. الگوی تنفسی ۱:۲ را برای چند دقیقه تکرار نمایید.
- ورزش کردن
ورزش کردن ضمن بهبود وضعیت آمادگی جسمانی و روانی فرد از بروز سکتههای مغزی و بیماریهای قلبی پیشگیری میکند. بعلاوه ورزش کردن موجب افزایش سرعت تنفس و گردش خون شده و در نتیجه اکسیژن بیشتری در اختیار ماهیچهها قرار میگیرد. بدینترتیب به تدریج ظرفیت هوایی ریهها نیز افزایش پیدا میکند.
- مصرف چای سبز
چای سبز دارای آنتیاکسیدانهای فراوانی است که به کاهش التهابات ریه و تبعات مخرب استنشاق دود کمک میکنند. بر اساس پژوهش انجام شده روی ۱۰۰۰ شخص بزرگسال در کشور کره، مصرف روزانه حداقل ۲ فنجان چای سبز در بهبود عملکرد ریهها نقش بسزایی دارد.
- مصرف موادغذایی ضد التهاب
خوردن گیلاس به کاهش التهابات ریوی و تسهیل فرآیند تنفس کمک میکند. برخی از شاخصترین موادغذایی با خاصیت ضد التهابی عبارتند از: زردچوبه، سبزیجات، گیلاس، بلوبری، زیتون، گردو، لوبیا و عدس.
- ضربه زدن به قفسه سینه
ضربه زدن به قفسه سینه یکی از روشهای موثر جهت تخلیه مخاط اضافی از ریهها محسوب میشود. در این روش با یک دست بسته و بهصورت ریتمیک ضرباتی به قفسه سینه وارد میشود. این پدیده مخاط محبوس شده در ریه را جدا میکند.