بنجامین فرانکلین؛ یکی از بنیانگذاران ایالاتمتحده پیشتر در اظهارنظری جالب اعلام کرد که در زندگی هیچ چیز به جز مرگ و پرداخت مالیات قطعی نیست. اگرچه این گفته کاملا صحیح است؛ اما مقوله مرگ غالبا برای کودکان بسیار ترسناکتر بهنظر میرسد. صحبت کردن پیرامون مرگ و مفهوم آن معمولا بهعنوان یک تابو در میان خانوادهها مطرح بوده است. ظاهرا ناخوشایند بودن این واقعه موجب شده تا افراد از گفتگو پیرامون مرگ خودداری نمایند. متاسفانه مرگ بخشی لاینفک از زندگی بهشمار میرود؛ لذا در عوض نادیده گرفتن این رویداد حتمی بهتر است کودکان خود را برای مواجهه با آن آماده کنیم.
اگرچه نادیده گرفتن مرگ احتمالا خوشایند خواهد بود؛ اما آمادهسازی کودکان برای نحوه مواجهه با مرگ در خانواده، مدرسه یا جامعه یکی از مهارتهای ارزشمند و حیاتی در زندگی آنها محسوب میشود. متخصصان روانشناسی با اشاره به چند نکته ظریف، چگونگی طرح مقوله مرگ و آمادهسازی کودک برای پذیرش آنرا تشریح میکنند.
- چه بگوییم و چطور بگوییم؟
در مورد کودکان کوچکتر بهتر است موضوع را به آرامی مطرح کرده و برای توصیف مفهوم و واقعیت مرگ از زبان ساده و محاورهای استفاده کنید. در این میان منتظر طرح پرسشهای مختلف از سوی کودک باشید و بدون پیچیده کردن موضوع، تمامی تلاش خود را برای پاسخ به آنها بهکار بگیرید. همچنین سکوت یا بیعلاقگی کودک به این مقوله نیز پدیدهای محتمل است؛ چرا که وی احتمالا هنوز از هوش عاطفی لازم برای درک مفهوم مرگ برخوردار نیست. بعدها هنگامیکه کودک شما خسته، احساساتی یا درگیر انجام یک فعالیت نیست؛ مجددا تلاش نمایید.
گفتگو پیرامون مرگ هنگام رانندگی در ماشین احتمالا روشی فوقالعاده برای رفع احساس ناخوشایند ارتباط چشمی بهشمار میآید. این روش فرصتی مناسب را برای تشریح پدیده مرگ فراهم خواهد کرد.
- کودکان خود را از پیشتر آماده کنید
هنگامیکه سن کودک شما به حدی رسید که بتواند سلسله مراتب افزایش سن را تشخیص دهد؛ در اینصورت با استفاده از منطق و استدلال و به آرامی میتوانید در زمینه مرگ با او صحبت کنید. در آغاز، استفاده از نمونههای تاریخی، دینی یا موجودات زنده طبیعت احتمالا ایده مناسبی خواهد بود. در خصوص نحوه کارکرد چرخه حیات در طبیعت تفکر کرده و یا زمانیکه از یک حیوان خانگی نگهداری میکنید؛ انتظارات خود از چرخه حیات آنها را مجسم نمایید.
بهعنوان مثال نگهداری از یک حیوان خانگی نظیر ماهی یا همستر، تعهدی کوتاهمدت را ایجاد میکند. دوره حیات این موجودات در مقایسه با انسان بسیار کوتاهتر بوده و سن آنها سریعتر افزایش پیدا میکند. آمادهسازی کودکان برای پذیرش مرگ نهایتا توانایی آنها در دل کندن از عزیزان فوت شده را تقویت خواهد کرد. با صحبت کردن در خصوص سیاستهای بیمه عمر، مراسم تشییع جنازه یا انحصار وراثت، ذهن کودک خود را با مقوله مرگ درگیر نمایید.
ضمن آگاهی بخشی به کودک در خصوص محاسن بیمههای مرگ و زندگی به وی اجازه دهید تا برای ارتقاء دانش خود از اینترنت استفاده کند. توضیح محاسن بیمههای عمر در زمان مرگ نهتنها آموزنده است؛ بلکه یک مهارت مالی آیندهنگرانه را در اختیار کودک قرار خواهد داد.
- همیشه همدم کودک خود باشید
فرزند شما دیر یا زود ناچارا با فوت پدربزرگ، مادربزرگ یا مرگ ناگهانی حیوان خانگی خود مواجه خواهد شد. در صورت بروز چنین اتفاقاتی ضمن ابزار همدردی با فرزند خود، برای پذیرش موضوع به وی فرصت بدهید. در صورت مشاهده ناراحتی وی برای مدت زمانی طولانی، هرگز نگران نشوید؛ چرا که واکنش افراد به مرگ با یکدیگر متفاوت بوده و درک این واقعیت از اهمیت ویژهای برخوردار است.
نهایتا چنانچه فرزند شما مرگ غیرمنتظره یکی از عزیزان خود را تجربه کرده است؛ در اینصورت مهربان و صبور باشید و هنگام ناراحتی کودک با وی همدردی نمایید.