عصبانیت حسی است که تقریبا تمامی انسان‌ها در دوران زندگی خود آن‌را تجربه می‌کنند. اما بروز عصبانیت‌های مکرر می‌تواند موجب بروز افسردگی شود. در بسیاری از موارد دارو، روش‌های درمانی و اصلاح شیوه زندگی به تسکین علائم افسردگی کمک می‌کنند. در ادامه به بررسی رابطه عصبانیت با افسردگی و راهکارهای درمانی هریک از آن‌ها می‌پردازیم:
آیا افسردگی موجب عصبانیت می‌شود؟
به گفته محققان، میان میزان عصبانیت و شدت افسردگی رابطه مستقیم وجود دارد. مطالعه انجام شده روی ۵۳۶ فرد مبتلا به اختلالات عمده افسردگی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که ۵۴.۵ درصد این افراد به احساس تحریک‌پذیری و عصبانیت خود اشاره کردند. به گفته انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا (ADAA) افسردگی با روش‌های مختلفی در انسان بروز می‌کند. این انجمن خاطرنشان می‌کند که زنان افسرده معمولا احساس ناراحتی و گناه می‌کنند؛ در حالی‌که مردان افسرده غالبا با احساس تحریک‌پذیری و عصبانیت دست‌به‌گریبان هستند. با این‌حال بروز علائم فوق در هر ۲ جنس مذکر و مونث امکان‌پذیر خواهد بود.
آیا عصبانیت موجب افسردگی می‌شود؟
یک مقاله قدیمی‌تر که در ژورنال BJPsyh Advances منتشر شده است از نقش عصبانیت در پیشرفت افسردگی حکایت دارد. نویسندگان مقاله معتقدند که این عصبانیت از “آسیب‌پذیری خودشیفتگی” ناشی می‌شود. این وضعیت مربوط به زمانی است که شخص نسبت به ابراز مخالفت با خود یا از دست دادن چیزی بسیار حساس باشد. تجربه طردشدگی می‌تواند موجب عصبانیت انسان شود. بازخورد این عصبانیت می‌تواند متوجه شخص عصبانی شده و کاهش اعتماد به نفس و افسردگی وی را در پی داشته باشد. با این‌حال تحقیقات انگشت‌شماری وجود دارند که نشان‌دهنده نقش مستقیم عصبانیت در بروز افسردگی هستند.
علائم افسردگی
با بروز حالات عصبانیت و افسردگی احتمالا بخشی از علائم زیر در انسان نمایان خواهند شد:
- تحریک‌پذیری
- ناامیدی
- احساس ناراحتی و پوچی
- احساس گناه یا بی‌ارزش بودن
- خستگی
- مشکلات تمرکزی
- اختلالات خواب
- تغییرات ناگهانی و بی‌دلیل وزن
- از دست دادن تمایل نسبت به انجام کارهایی که در گذشته موردعلاقه بوده‌اند
- پیدایش افکار خودآزاری یا خودکشی
چه زمانی درخواست کمک کنیم؟
در صورت مشاهده علائم زیر بلافاصله نزد پزشک مراجعه نمایید:
- بروز وقفه در ریتم طبیعی زندگی روزمره
- مختل شدن روابط با دیگران
- بدتر شدن وضعیت روحی
در صورت شکل‌گیری افکاری در خصوص آسیب رساندن به خود یا دیگران سریعا بایستی از پزشک خود کمک بگیرید.
تشخیص افسردگی
در صورت مواجهه فرد با علائم افسردگی برای مدت بیش از ۲ هفته، پزشک قادر به تشخیص بیماری وی خواهد بود. افسردگی دارای اشکال گوناگونی است؛ لذا به منظور تشخیص صحیح بیماری بایستی کلیه علائم و حالات خود را با پزشک در میان بگذارید.
درمان
پزشکان به منظور درمان علائم عصبانیت و افسردگی از انواع داروها، روش‌های رفتارشناختی یا ترکیبی از هر ۲ مورد استفاده می‌کنند.
پزشک احتمالا چندین داروی ضد افسردگی را تجویز خواهد کرد. اثربخشی این داروها معمولا ۲ تا ۴ هفته پس از مصرف آن‌ها آغاز می‌شود. برخی گونه‌های رایج دارویی عبارتند از:
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین شامل فلوکسیتین، سرترالین، سیتالوپرام و پاروکستین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین شامل ونلافاکسین، دولوکستین و دسونلافاکسین
بر اساس یک بررسی سیستماتیک در سال ۲۰۱۹، مصرف سرترالین احتمالا در درمان عصبانیت و افسردگی موثر خواهد بود. اکثر مطالعات انجام شده از تاثیرات چشمگیر سرترالین بر روی افرادی با عصبانیت و تحریک‌پذیری بالا حکایت دارند. ظاهرا مصرف سرترالین برای مدت تقریبا ۲ هفته به بهبود خلق‌وخو و کاهش عصبانیت انسان کمک می‌کند. با این‌حال محققان خاطرنشان می‌کنند که کلیه بیماران به این روش درمانی پاسخ نخواهند داد.
گفتگو با متخصص بهداشت روان یکی دیگر از روش‌های درمان افسردگی و عصبانیت به‌شمار می‌رود. در این‌حالت یکی از راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- درمان رفتارشناختی (CBT): این روش درمانی با هدف کمک به بیمار جهت شناخت افکار منفی و استفاده از راهکارهای تقابلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- درمان بین فردی: در این روش به منظور بهبود وضعیت فرد از ارتباطات وی با سایر اشخاص استفاده می‌شود.
- روان درمانی: در این روش درمانی افراد سعی می‌کنند تا الگوهای رفتاری یا احساسات منفی ناشی از تجربیات گذشته را درک نمایند.
رفتارشناسی رایج‌ترین شیوه درمانی قابل توصیه برای مقابله با عصبانیت محسوب می‌شود. با این‌حال پژوهش انجام شده در سال ۲۰۱۸ می‌دهد که کارآیی این روش در حد متوسط است.
چنان‌چه علائم افسردگی و ناامیدی بیمار پس از مصرف دارو و به‌کارگیری متدهای فوق بهبود پیدا نکند؛ در این‌صورت پزشک راهکار دیگری را توصیه خواهد کرد. درمان از طریق تشنج بر پایه انتقال پالس‌های الکتریکی در مغز عمل می‌کند. از دست دادن حافظه یکی از عوارض جانبی این متد درمانی به‌شمار می‌آید.
تغییر سبک زندگی و دریافت داروهای طبیعی
برخی افراد احتمالا برای درمان افسردگی از داروهای گیاهی استفاده می‌کنند. مصرف مکمل‌های غذایی حاوی امگا ۳، فعالیت ورزشی منظم، وقت‌گذرانی با عزیزان، رژیم غذایی سالم و برخی روش‌های درمانی جایگزین نظیر طب سوزنی، مدیتیشن و یوگا به تقویت روحیه کمک می‌کنند.
نور درمانی نیز یکی از روش‌های جایگزین به‌شمار می‌رود. در این‌حالت انسان درون یک اتاقک نوری قرار می‌گیرد. تابش نور به تولید ملاتونین کمک می‌کند؛ ماده‌ای شیمیایی که در شکل‌دهی به چرخه طبیعی خواب نقش بسزایی دارد.