اختلال کم توجهی (ADD) نوعی بیماری عصبی است که موجب ایجاد طیف وسیعی از مشکلات رفتاری در زمینه آموزش، تمرکز بر تکالیف مدرسه، انجام امورات محول شده، تبعیت از دستورالعمل‌ها و تعامل اجتماعی می‌شود. دانش‌آموزان مبتلا به ADD احتمالا دچار ناتوانی در یادگیری بوده و غالبا مستعد بروز مشکلات انضباطی مکرر در مدارس هستند. در واقع بزرگسالان و همکلاسی‌ها با مشاهده بی‌توجهی و عدم انجام وظایف توسط این افراد، آن‌ها را تنبل قلمداد می‌کنند. اگرچه اختلال ADD بسیار رایج است؛ اما تصورات نادرست پیرامون این بیماری کماکان به قوت خود باقی هستند.
اختلالات ADD و ADHD چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
ADD یکی از اصطلاحاتی است که هنگام ادای توضیح پیرامون اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) به‌کار گرفته می‌شود. در واقع ADD نوعی اختلال ADHD است که در آن علائم بی‌توجهی شکل پررنگ‌تری دارند. روش آشکار شدن علائم ADD با ADHD در دانش‌آموزان متفاوت است. به‌عنوان مثال کودکان مبتلا به اختلال ADHD معمولا در کلاس فعال بوده و علائم مشکلات رفتاری خود را بروز می‌دهند. اما کودکان مبتلا به ADD معمولا در مدرسه اغتشاش به پا نمی‌کنند و حتی ممکن است به‌صورت بی سروصدا و آرام سر کلاس درس بنشینند. با این‌حال چنین وضعیتی به‌معنای عدم وجود مشکل تمرکزی در این دانش‌آموزان نیست. بعلاوه کلیه کودکان دچار ADD دارای علائم مشابه نیستند.
ویژگی‌های مشترک
کودکان مبتلا به اختلال ADD بدون بیش فعالی هنگام انجام فعالیت‌های کلاسی احتمالا بی‌میل و کم‌حوصله به‌نظر می‌رسند. آن‌ها احتمالا مستعد خیال‌پردازی بوده و فراموش‌کار هستند. بعلاوه وظایف محول شده را با آهستگی و به‌صورت ناقص انجام می‌دهند. تکالیف انجام شده توسط این دانش‌آموزان احتمالا بی‌نظم بوده و فضای میز تحریر یا کمد دیواری آن‌ها نیز نامنظم به‌نظر می‌رسد. این افراد احتمالا وسایل خود را در منزل یا محیط مدرسه گم می‌کنند. همچنین آن‌ها تکالیف مدرسه خود را فراموش کرده و در انجام تکالیف ناتوان هستند. این وضعیت می‌تواند معلمان و والدین دانش‌آموز را ناامید کرده و کسب نمرات کلاسی ضعیف توسط وی را به‌دنبال داشته باشد. مداخله رفتاری احتمالا می‌تواند با فراموشی کودک مقابله نماید.
تشخیص
چنان‌چه تصور می‌کنید که فرزند شما دچار اختلال ADD بدون بیش فعالی یا همراه با آن است؛ در این‌صورت برای آگاهی از روش‌های درمانی مناسب با مشاور مدرسه، معلم یا یک روان‌پزشک مشورت کنید. در صورت نگرانی پیرامون وضعیت کودک خود این گفتگوها را از همین امروز آغاز کنید.
پزشک متخصص اطفال احتمالا به شما توصیه می‌کند تا فرزند خود را نزد یک روان‌شناس کودک برده و آزمایشات لازم برای تشخیص علائم اختلال ADD را انجام دهید. این آزمایش نه‌تنها به تفکیک اختلال ADD از سایر عوامل مشکل‌آفرین در فعالیت‌های مدرسه کمک می‌کند؛ بلکه امکان بررسی پاسخ کودک به مداخلات انجام شده در گذر زمان را نیز فراهم خواهد کرد.
درمان
اختلال کم توجهی بعضا با تجویز داروهایی نظیر ریتالین درمان می‌شود. داروهای محرک در برخی مواقع می‌توانند پایبندی به انجام امور و تمرکز را در کودکان مبتلا به ADD افزایش دهند. با این‌حال برخی داروهای محرک با عوارض جانبی جدی همراه هستند. در نتیجه بسیاری از والدین برای مصرف ریتالین، آدرال و سایر داروها جهت درمان اختلال کم توجهی مردد هستند.
صرف‌نظر از تصمیم والدین مبنی بر به‌کارگیری درمان دارویی برای فرزند خود، اکثر پزشکان و روان‌شناسان کودک توصیه می‌کنند که برای آموزش مهارت‌های رفتاری ساز‌ش‌کارانه به کودکان و کاهش رفتارهای غیر مسئولانه و بدون احتیاط در کودک، نوعی برنامه مداخله رفتاری تدوین شود. فواید این روش احتمالا حتی از مصرف دارو نیز بیشتر خواهد بود؛ خصوصا آن‌که برخی دانش‌آموزان مبتلا به اختلالات ADD یا ADHD در واقع فاقد چنین شرایطی هستند؛ اما رفتار آن‌ها به گونه‌ای است که انگار دچار مشکلات شخصی یا خانوادگی هستند. در واقع صرف‌نظر از ابتلای دانش‌آموزان به اختلال ADD یا علائم مشابه با آن، برنامه‌های مداخله رفتاری می‌توانند در راستای رفع مشکلات رفتاری به آن‌ها کمک کنند.
یقینا مزایای برنامه‌های مداخله رفتاری در بلندمدت نمایان می‌شوند؛ چرا که این اقدامات احتمالا به‌تدریج موجب بهبود دائمی مهارت‌های تمرکزی انسان می‌شوند. این در حالیست که مصرف داروها چنین تاثیری ندارد.
ترس از برچسب‌زنی
برخی والدین از انجام آزمایش تشخیص ADD بر روی فرزند خود و برچسب‌زنی به وی واهمه دارند. با این‌حال به‌عنوان والدین کودک، برای پیشگیری از این پدیده می‌توانید کارهای زیادی انجام دهید. صحبت کردن با کودک از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که کودک اطمینان پیدا می‌کند که با ابتلا به اختلال ADD هیچ‌گونه رفتار نادرستی از وی سر نخواهد زد. با این‌حال وظیفه والدین این است که در زمینه یادگیری مهارت‌های منحصربه‌فرد و مفید برای یادگیری هرچه آسان‌تر به کودک خود کمک کنند.
کلام نهایی
تشخیص اختلال ADD به‌معنای الزام والدین جهت استفاده از درمان‌های دارویی برای کودک نیست. روش‌های مختلفی برای درمان اختلال کم توجهی وجود دارد و تجویز دارو صرفا یکی از آن‌ها به‌شمار می‌رود. مداخله زودهنگام احتمالا مانع از بروز عوارض زیان‌بار اختلال ADD در زندگی کودک خواهد شد.
بسیار عالی
لطفا درباره تشخیص add در بزرگسالی و علائم و درمانش هم مطالبی ذکر کنید