اخیرا شاهد انتشار مقالات متعددی پیرامون روشهای موثر و کمتر شناخته شده برای درمان بیماری پارکینسون هستیم. بیماری پارکینسون نوعی اختلال مغزی است که با علائم مختلفی شامل لرزش دست، رعشه اندامهای بدن و چهره بدون حرکت (همانند ماسک) شناخته میشود.
نوروفیدبک یک تکنیک یادگیری مبتنی بر فناوری است که به منظور ارائه اطلاعات مربوط به الگوی امواج مغزی توسط دستگاه سنجش نوار مغز از یک رایانه استفاده میکند. این روش به منظور آموزش افراد جهت اصلاح امواج مغزی آنها بهکار گرفته میشود. نوروفیدبک پیشتر چندان شناخته شده نبود و موارد کاربری محدودی داشت. اما محققان اخیرا پی بردهاند که نوروفیدبک در کنترل علائم بیماری پارکینسون موثر خواهد بود.
یک محقق با نام دیان رابرت هنگام توصیف خاطرات خود مینویسد: “در سال ۲۰۰۹ با یک زوج انگلیسی در چایخانهای مشهور در شهر ونکوور ملاقات کردم. آنها دلیل سفر من به کانادا را جویا شدند و من توضیح دادم که برای شرکت در دومین کنفرانس بینالمللی آسیبهای مغزی خفیف و ادای سخنرانی پیرامون موضوع “اندوه ناشی از فقدان هویت” به این کشور سفر کردهام. خانم انگلیسی پس از شنیدن اظهارات من توضیح داد که وی نیز در نتیجه ادامه زندگی با بیماری پارکینسون، مشکل مشابهی را تجربه نموده و مشخصا هیچگونه روش درمانی خاصی جهت کنترل علائم بیماری به وی پیشنهاد نشده است. من از وی پرسیدم که آیا تاکنون از تکنیک نوروفیدبک استفاده کرده است یا خیر. من بهعنوان یک متخصص نوروفیدبک شخصا از تاثیرات مثبت این تکنیک در درمان طیف گستردهای از اختلالات مغزی آگاه بودم. خانم انگلیسی تا حدودی مردد و البته بسیار مشتاق بهنظر میرسید و از من در خصوص امکان کمکرسانی از راه دور سوال کرد. من با استفاده از نوروفیدبک قادر به درمان وی از راه دور بودم و پس از مدتی، نتایج بسیار مناسبی در زمینه مدیریت علائم بیماری پارکینسون مشاهده شد.”
نوروفیدبک
همانطور که دکتر دیان رابرت اشاره کرد؛ خانم انگلیسی در خصوص استفاده از تکنیک نوروفیدبک کمی مردد بود. وی احتمالا از خود میپرسید که در صورت تاثیر چشمگیر نوروفیدبک چرا اخباری پیرامون این تکنیک منتشر نشده است و چرا پزشکان پیشتر چنین راهکاری را به وی پیشنهاد ندادهاند؟ تا کنون در خصوص دلایل ناشناخته ماندن نسبی نوروفیدبک مقالات متعددی منتشر شده است. به باور دکتر رابرت دلیل چنین وضعیتی این است که گروه تولیدکنندگان بهعنوان یک صنعت، فرآیند بازاریابی را بهدرستی اجرا نکردهاند. وی طی سال ۲۰۱۷ و در کنفرانس سلامت آینده (Future Health) پیرامون تکنیک نوروفیدبک سخنرانی کرد. دکتر رابرت در جریان آن کنفرانس به ارائه یک متد دقیق و گام به گام برای اطلاعرسانی پزشکی، آموزش، توانبخشی و ارتقاء دانش عمومی مردم پیرامون نوروفیدبک، نحوه کارکرد و حوزههای تحقیقاتی اثبات شده آن پرداخت. با اینحال در آن زمان توضیحات دکتر رابرت کمتر مورد توجه قرار گرفت و امروزه نیز کماکان دانش اکثر مردم پیرامون تاثیرات نوروفیدبک و کارکرد آن در زمینه معالجه انواع بیماریها از جمله پارکینسون بسیار محدود است.
مراکز پزشکی پیشرو در جهان، آزمایشات بالینی گستردهای را بر روی داروها و سایر متدهای درمانی بیماری پارکینسون اجرا نمودهاند؛ با اینحال آنها کماکان از انجام آزمایشات لازم جهت بررسی نقش نوروفیدبک در درمان پارکینسون غافل هستند. در این زمینه هزاران مورد مطالعاتی مختلف در سراسر جهان تعریف شده است. این تحقیقات توسط نهادهایی نظیر انجمن بینالمللی نوروفیدبک (ISNR) و انجمن فیزیولوژی روانی کاربردی و بیوفیدبک (AAPB) انجام میشوند. با وجود تمامی این تحقیقات بهنظر میرسد که اکثر متخصصان مغز و اعصاب و پزشکان مراقبتهای اولیه کماکان از کارکرد نوروفیدبک بیخبر هستند.
دکتر رابرت در خصوص زن انگلیسی مبتلا به پارکینسون خاطرنشان میکند که پس از انجام حدودا ۴۰ جلسه نوروفیدبک، علائم بیماری پارکینسون شامل عدم تعادل، لرزش بدن، صورت بیحرکت و خصوصا کیفیت پایین خواب در خانم بیمار به میزان قابلتوجهی بهبود یافت. در واقع دکتر رابرت به یک رویکرد یکپارچه باور داشت و در کنار نوروفیدبک از روشهایی نظیر اصلاح رژیم غذایی، آب درمانی و هیپنوتیزم استفاده کرد. به باور وی، اصلاح اختلالات عملکردی مغز بدون اعمال تغییرات مهم در سبک زندگی نظیر کاهش میزان مصرف قند در رژیم غذایی روزمره امکانپذیر نخواهد بود.
دکتر رابرت به عدم انجام آزمایشات بالینی بر روی بیماران مبتلا به پارکینسون اذعان دارد و تائید میکند که طی دوران ۴۰ ساله طبابت خود از تکنیک نوروفیدبک برای بسیاری از بیماران پارکینسونی بهره گرفته است. به عقیده وی نوروفیدبک الزاما بیماری پارکینسون را درمان نمیکند؛ اما به مدیریت طیف گستردهای از علائم آن کمک میکند. همچنین این تکنیک به بهبود علائم بیماری و ارتقاء کیفیت زندگی در فرد مبتلا به پارکینسون کمک میکند.