حمله هراس نوعی موج ناگهانی از ترس و اضطراب بیش از حد است که واکنش‌های شدید روانی در انسان را به‌دنبال دارد. از دیدگاه بالینی، حملات هراس معمولا به تجربه ترس و ناراحتی شدید اشاره دارند؛ وضعیتی که در آن حداقل ۴ مورد از علائم زیر مشهود هستند:
- تپش قلب یا افزایش ضربان قلب
- تعریق
- لرزش بدن
- احساس خستگی یا تنفس دشوار
- حالت خفگی
- احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه
- حالت تهوع احساس درد و ناراحتی در ناحیه شکم
- احساس سرگیجه، بی‌حالی یا ضعف
- احساس غیر واقعی بودن اشیاء پیرامون و از خود بی‌خود شدن
- احساس از دست دادن کنترل خود و رسیدن به جنون
- ترس از مرگ
- سستی و کزکز شدن اندام‌ها
- احساس لرز یا گرگرفتگی
اگرچه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی خاطرنشان می‌کند که حملات هراسی حداقل با ۴ مورد از علائم زیر ظاهر می‌شوند؛ اما در واقع این اختلال می‌تواند با علائم کمتر نیز ظاهر شود. حملات هراس کاملا متداول هستند؛ در واقع ۱۲ درصد انسان‌ها در طول دوره حیات خود بارها حملات هراس را تجربه می‌کنند. به‌طور معمول زنان بیشتر از مردان در معرض این حملات قرار دارند. بعلاوه اختلالات مذکور در اواخر دوره نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شوند.
حملات هراس با علامت و بدون‌علامت
حملات هراس می‌توانند با علائم یا بدون علائم باشند. حملات هراسی باعلامت احتمالا در اثر مواجهه انسان با نوعی محرک نظیر تجربه یا تفکر بسیار ترسناک ایجاد می‌شوند. به‌عنوان مثال افرادی که از صحبت کردن در محافل عمومی واهمه دارند؛ احتمالا هنگام قرار گرفتن در مقابل مخاطب دچار حمله هراسی خواهند شد.
حملات هراسی بدون علامت (حمله هراسی خودجوش و ناگهانی) به شکلی غیرمنتظره بروز می‌کنند و یکی از شاخص‌های تعیین‌کننده اختلالات هراس به‌شمار می‌روند.
عوامل خطرزا برای حملات هراس
عواملی که خطر بروز حملات هراسی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی حملات یا اختلالات هراس‌گونه
- استرس‌های شدید در زندگی مانند مرگ یا بیماری جدی یکی از عزیزان
- یک رویداد آسیب‌زننده روحی نظیر تصادف شدید یا تجاوز جنسی
- تغییرات عمده در زندگی مانند طلاق از همسر یا تولد یک نوزاد جدید
- استعمال سیگار یا مصرف بیش از اندازه کافئین
- سابقه سوء استفاده جسمی یا جنسی در دوران کودکی
درمان حملات هراس
روان‌درمانی و تجویز دارو از جمله گزینه‌های اصلی برای درمان حملات هراس‌گونه به‌شمار می‌روند. فرآیند درمان پیشنهادی تا حدودی به سلایق فرد بیمار، سابقه وی، شدت حملات هراس و دسترسی بیمار به درمان‌گران خبره بستگی دارد. روان‌درمانی که به آن گفتار درمانی نیز گفته می‌شود؛ غالبا اولین گزینه درمانی برای معالجه حملات هراسی محسوب می‌شود. این روش درمانی به بیمار کمک می‌کند تا پیرامون حملات هراسی اطلاعات بیش‌تری کسب کرده و از روش‌های مقابله با آن مطلع شود.
نوعی روان‌درمانی موسوم به درمان رفتارشناختی به بیمار آموزش می‌دهد که علائم هراس به هیچ عنوان خطرناک نیستند. روش‌های دارو درمانی نیز می‌توانند به کاهش علائم مرتبط با حملات هراس‌گونه کمک کنند. انواع مختلف داروها شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRI) و بنزودیازپین‌ها در کنترل علائم حملات هراسی موثر هستند. تاثیرگذاری این داروها و بهبود علائم بیماری معمولا چند هفته پس از آغاز مصرف آن‌ها نمایان خواهد شد.