افراد مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی با احتمال بیشتری در معرض خطر بیماریهای قلبی و مرگ و میر ناشی از آن قرار دارند. اکنون تحقیقات انجام شده در دانشگاه آلاباما برای نخستین بار نوعی تغییر پاتولوژیک را شناسایی کرده که ظاهرا ارتباط میان اختلالات کلیوی و بیماری پیشرونده قلبی را نشان میدهد. نتایج این پژوهش یک هدف درمانی بالقوه با فوایدی گسترده را ترسیم میکند؛ چرا که ۱۴ درصد از بزرگسالان در ایالاتمتحده دچار بیماری مزمن کلیوی هستند. این تحقیق به سرپرستی دکتر باجاج؛ متخصص قلب و عروق و استادیار دانشکده پزشکی و رادیولوژی دانشگاه آلاباما انجام شده و نتایج آن نیز در ژورنال Circulation منتشر شده است.
دکتر باجاج و همکاران محقق وی در دانشکده پزشکی هاروارد معتقدند که تغییر پاتولوژیک شناسایی شده نوعی اختلال عملکردی عروق کرونر (CMD) بهشمار میرود. در واقع CMD نشاندهنده کاهش میزان جریان خون در رگهای خونی کوچک درون عضله قلب است؛ خونی که مسئولیت تامین اکسیژن و انرژی موردنیاز جهت پمپاژ قلب را بر عهده دارد.
در کالبدشکافی یک قلب سالم پس از مرگ، این رگهای خونی همانند یک شبکه کاملا مستحکم بهنظر میرسند و تمامی بافت عضله قلب را پر میکنند؛ در حالیکه کالبدشکافی یک قلب بیمار پس از مرگ نشاندهنده نابودی بخش عمدهای از این شبکه است. با اینحال در بیماران زنده، رگهای خونی کوچک موجود در عضله قلب قابل مشاهده نیستند. اسکنهای جریان خون در بیماران زنده صرفا شریانهای بزرگتر عروق خارجی را به تصویر میکشند. بنابراین دکتر باجاج و همکاران وی به یک روش غیرمستقیم جهت سنجش اختلال عملکردی عروق کرونر احتیاج داشتند.
تیم تحقیقاتی از طریق توموگرافی انتشار پوزیترون اقدام به سنجش فاکتوری موسوم به ذخیره جریان کرونر (CFR) کرد. CFR بیانگر حداکثر میزان افزایش جریان خون در عروق کرونر نسبت به حالت طبیعی و استراحت است.
محققان وضعیت ۳۵۲ فرد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی را مورد مطالعه قرار دادند. تمامی این افراد دارای عملکرد قلبی طبیعی بوده و هیچکدام از علائم بیماری عروق کرونر در آنها رویت نشده است. محققان ابتدا فاکتور CFR را اندازهگیری نموده و سپس از طریق آنالیز تغییر شکل با اکوکاردیوگرام به بررسی اختلالات زمینهای عملکرد قلب پرداختند. سپس وضعیت بیماران جهت بررسی ابتلای احتمالی آنها به عوارض جانبی قلبی طی مدت ۴.۴ سال پیگیری شد. طی این مدت در مجموع ۱۰۸ نفر از بیماران با عوارض جدی قلبی شامل مرگ، بستری شدن در بیمارستان بهدلیل حملات قلبی غیرکشنده یا نارسایی قلبی مواجه شدند.
محققان دریافتند که اختلال عملکردی عروق کرونر در پیشبینی عملکرد غیر طبیعی بطن چپ قلب نقش قابلتوجهی دارد. بطن چپ اصلیترین محفظه پمپاژ خون در قلب است و بهعنوان یک عامل هشداردهنده مهم برای خطرات بالینی ناشی از عملکرد نامطلوب سیستم قلبی و عروقی قلمداد میشود.
رابطه میان اختلال عملکردی کلیه و بیماریهای قلبی از طریق یک مدل آماری موسوم به Mediation Analysis مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان داد که ۱۹ تا ۲۴ درصد اختلالات عملکرد دیاستولیک بطن چپ، ۱۹ تا ۴۲ درصد اختلالات سیستولیک بطن چپ و ۳۲ درصد از عوارض عمده قلبی و عروقی به نوعی از اختلال عملکردی عروق کرونر ناشی میشوند.
این رابطه قابلتوجه، بیانگر شواهد مهم و جدیدی است که بر ارتباط میان اختلالات عملکردی شدید عروق کوچک قلب و عملکرد فیزیولوژیکی و آسیبشناسی بطن چپ اشاره دارد؛ پدیدهای که خطر ابتلا به نارسایی قلبی و مرگ در افراد مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی را افزایش میدهد.
پژوهش فوق برای نخستین بار به بررسی دقیق و جامع ارتباط میان بیماریهای مزمن کلیوی و نارسایی قلبی پرداخته و ضرورت توسعه روشی برای بررسی کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلب) در افراد فاقد امراض قلبی آشکار را تبیین میکند.