دروغ‌گویی موجب تخریب روابط میان فرزندان با والدین و همسران با یکدیگر می‌شود. این پدیده موجب کاهش اعتماد متقابل و صمیمیت میان افراد شده و احساس نارضایتی را تشدید خواهد کرد. بسیاری از مواقع، مخاطب شخص دروغگو احساس فریب‌خوردگی نموده و روابط خود را با وی به‌طور کامل قطع می‌کند.
رابطه میان اختلال شخصیت مرزی و دروغ‌گویی
متاسفانه سطح درک و شناخت جوامع انسانی از بیماری اختلال شخصیت مرزی (BPD) بسیار محدود است. لذا بسیاری از افراد تصور می‌کنند که دروغ‌گویی بخشی از ماهیت این اختلال به‌شمار می‌رود. با این‌حال برای شما احتمالا جالب خواهد بود که بدانید ارتباط میان اختلال BPD و فریبکاری به صورت چندان واضحی تعریف نشده است.
در واقع دروغ‌گویی یکی از علائم اختلال شخصیت مرزی محسوب نمی‌شود. البته این موضوع بدان معنا نیست که مبتلایان به BPD دروغ نمی‌گویند یا احتمال دروغ‌گویی آن‌ها در مقایسه با سایرین کمتر است. در واقع دروغ‌گویی یکی از نگرانی‌های اصلی اعضای خانواده و دوستان شخص مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به‌شمار می‌رود.
دلایل دروغ‌گویی در مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی
در توضیح دلایل احتمالی دروغ‌گویی توسط مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی می‌توان به عوامل بالقوه زیر اشاره کرد:
- احساسات شدید
مبتلایان به اختلال BPD غالبا احساسات بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند. این احساسات احتمالا به اندازه‌ای شدید هستند که اندیشه فرد را تحت‌الشعاع قرار داده و باعث می‌شوند تا فرد با نگرشی عاطفی به بررسی اوضاع بپردازد؛ نگرشی که احتمالا در مقایسه با سایر افراد متفاوت خواهد بود. آن‌ها به‌دنبال جزئیاتی هستند که موید احساساتشان بوده و واقعیاتی که با نگرش آن‌ها در تعارض هستند را نادیده می‌گیرند. این وضعیت می‌تواند برای دوستان و اعضای خانواده ناامیدکننده باشد. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به‌صورت ناآگاهانه اقدام به دروغ‌گویی می‌کند و درک این موضوع توسط سایرین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چنین شخصی واقعا بر این باور است که نظرات و عقاید وی همواره کاملا صحیح هستند.
- تحریک‌پذیری
اختلال شخصیت مرزی غالبا با تحریک‌پذیری آنی و تمایل به انجام شتاب‌زده کارها بدون تفکر پیرامون پیامدهای آن‌ها همراه است. بنابراین دروغ‌گویی شخص مبتلا به اختلال BPD بعضا به ناتوانی وی از تفکر پیش از پاسخ دادن ناشی می‌شود.
- احساس شرم
مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی معمولا با احساس شرم و بی‌ارزش بودن دست‌به‌گریبان هستند. بنابراین دروغ گفتن احتمالا یکی از راهکارها برای پنهان نمودن اشتباهات و ضعف‌هایی است که احساس شرمندگی در شخص بیمار را افزایش می‌دهند. مبتلایان به اختلال BPD معمولا در برابر ابراز مخالفت از جانب دیگران بسیار حساس هستند. بنابراین سرپوش گذاشتن بر اشتباهات برای پیشگیری از مخالفت‌های دیگران یکی دیگر از کارکردهای دروغ‌گویی توسط مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی محسوب می‌شود.
فلسفه بیولوژیک دروغ‌گویی
محققان بر اساس یک تکنیک تصویربرداری پیشرفته موسوم به تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) دریافتند که فریبکاری و دروغ با فعالیت قشر جلویی مغز ارتباط مستقیم دارد. کیفیت فعالیت قشر جلویی مغز در تعیین شخصیت فرد، برنامه‌ریزی وظایف شناختی و تنظیم رفتارهای اجتماعی و عاطفی نقش بسیار مهمی دارد. موضوع جالب‌توجه این‌که فریبکاری از نوع عاطفی یا خنثی (برای مثال هنگام دروغ‌گویی پیرامون یک پدیده جهت پیشگیری از واکنش منفی سایرین یا ترس از بیان خوراکی‌های مصرف شده در وعده صبحانه) موجب فعال شدن عملکرد قشر جلویی مغز می‌شود. با این‌حال فلسفه دروغ‌گویی (همانند این‌که چنین عملی به سود یا زیان شخص دروغگو منتهی شود) می‌تواند بر عملکرد سایر مناطق مغز نیز تاثیر بگذارد.
دروغ‌گویی و تاثیرات آن بر روابط میان افراد
دلایل دروغ‌گویی فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هیچ اهمیتی ندارد. این وضعیت می‌تواند از باور وی به صحیح بودن جهان‌بینی خود یا فرار کردن از مخالفت‌های دیگران ناشی شود؛ اما چنین وضعیتی یقینا برای روابط میان شخص بیمار با سایرین بسیار مضر خواهد بود. بدین‌ترتیب دوستان و اعضای خانواده شخص بیمار احتمالا اعتماد خود را نسبت به وی از دست داده و عزیزان خود را از معاشرت با بیمار منع می‌کنند.
نهایتا دروغ‌گویی می‌تواند موجب نابودی کامل برخی روابط شود. حتی عزیزان و اعضای فداکار خانواده نیز با رسیدن به این باور که دروغ‌گویی شخص بیمار به یک عادت معمول تبدیل شده است؛ احتمالا فاصله خود را با وی افزایش خواهند داد. این وضعیت موجب محرومیت بیمار از یک پایگاه حمایتی مهم شده و نهایتا برای هر ۲ طرف زیانبار خواهد بود.
حفظ رابطه با یک بیمار مبتلا به BPD برای دوستان و اعضای خانواده وی بسیار دشوار است. با این‌حال بایستی توجه داشت که مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی با هدف آسیب رساندن به دیگران دست به اقدامات خرابکارانه نمی‌زنند؛ بلکه با وجود احساس عذاب شدید، آن‌ها تصور می‌کنند که هیچ راهکار دیگری برای نجات آن‌ها وجود ندارد. دروغ گفتن نیز نمونه‌ای از این رفتارها به‌شمار می‌رود. این رفتار اگرچه توجیه‌پذیر نیست؛ اما درک صحیح علل آن به یافتن یک روش درمانی مناسب برای کنترل علائم اختلال BPD کمک می‌کند.