آیا زنان باردار مبتلا به بیماری کووید ۱۹ بیش از سایرین در معرض خطر مرگ قرار دارند؟ چنان‌چه پاسخ مثبت است؛ در این‌صورت چه چیزی باعث افزایش چنین خطری می‌شود؟
اخیرا یک یادداشت تحقیقاتی که در ژوئن سال ۲۰۲۰ روی وبسایت preprint medRxiv منتشر شده است. این پژوهش به ارزیابی ریسک فاکتورهای موثر بر مرگ ومیر بیشتر زنان باردار مبتلا به کووید ۱۹ در کشورهایی با درآمد متوسط می‌پردازد.
بیماری همه‌گیر فعلی توسط سندرم حاد تنفسی کروناویروس ۲ (SARS-CoV-2) ایجاد شده است که برای افراد مسن و بیمار به‌ویژه کسانی که دارای شرایط مزمن التهابی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی , چاقی و دیابت هستند؛ کشنده‌تر است. میزان مرگ ومیر در میان سالخوردگان نسبت به جوانان با توجه به محدوده سنی بیشتر است.
حتی در کشورهایی با شیوع بالای کووید ۱۹ بررسی داده‌های مرگ ومیر نشان می‌دهد که در تمامی سنین احتمال ابتلای زنان به این عفونت به‌صورت گسترده و شدید و مرگ ناشی از آن به‌مراتب بیشتر از مردان است. همچنین این پدیده نشان می‌دهد که زنان باردار در برابر عفونت یا عوارض ناشی از بیماری نسبت به جمعیت عمومی آسیب‌پذیرتر نیستند. با این‌حال چگونگی تاثیر سایر شرایط بر مرگ ومیر در این زیرگروه کماکان با ابهاماتی مواجه است.
تحقیق
مقاله حاضر به بررسی سایر شرایط پزشکی، افزایش سن مادر یا مرگ ومیر مادران در مکزیک سروکار دارد. این پژوهش به بررسی بیش از ۱۰۰۰۰ مورد مرگ ناشی از کووید ۱۹ در بین حدود ۹۴۰۰۰ بیمار پرداخت. مکزیک از نظر میزان مرگ ومیر ناشی از بیماری همه‌گیر در بین کشورهای آمریکای لاتین رتبه دوم و از نظر تعداد کیس‌های تایید شده رتبه سوم را به خود اختصاص داد. در این تحقیق از داده‌های گردآوری شده از طریق بررسی اپیدمیولوژیک بیماری‌های ویروسی تنفسی استفاده شد و مطالعه فوق به‌عنوان یک پژوهش آینده‌نگر طراحی شده است.
این مطالعه ۴۷۵ واحد درمانی با بیش از ۱۳۵۰۰۰ بیمار از جمله ۱۲۴۱ زن باردار را شامل می‌شود؛ افرادی که به‌دلیل بیماری تنفسی ویروسی مورد آزمایش قرار گرفتند. ۲۲۴ زن باردار که تست ویروس SARS-CoV-2 در آن‌ها بین اول ژانویه تا ۱۱ مه سال ۲۰۲۰ مثبت شده بود؛ مورد مطالعه قرار گرفتند.
محققان همچنین داده‌های مربوط به سایر شرایط پزشکی در این زیرگروه مانند دیابت پیش از تولد، فشار خون بالا، بیماری انسداد مزمن ریوی(COPD)، آسم، سرکوب سیستم ایمنی، چاقی، بیماری مزمن کلیوی و سیگار کشیدن را مورد بررسی قرار دادند.
عوامل خطرزا با ریسک بالا
از ۲۲۴ زن باردار مبتلا به کووید ۱۹، ۲۵ مورد دچار بیماری شدید بوده و ۷ مورد از آن‌ها نیز فوت کردند. تقریبا در بیش از ۳ درصد بیماران نخستین علائم بیماری به‌طور متوسط ۹ روز پس از آغاز آن ظاهر شد.
از میان کل مرگ ومیرها حدود ۷۱ موارد در زنان مبتلا به سایر بیماری‌های پیچیده کننده بارداری رخ داده است. زنان باردار فوت شده احتمالا دارای سن بالاتری بودند؛ به گونه‌ای که میانگین سنی زنان باردار فوت شده احتمالا ۳۵ سال و میانگین سنی کلی زنان حدود ۲۹ سال بود. به‌طور کلی زنان بالای ۳۵ سال نسبت به افرادی با سن پایین‌تر ۸ برابر بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند.
در حالی‌که یک‌سوم زنان این گروه دچار بیماری‌های دیگری بودند؛ اما درصد زنان باردار مبتلا به کووید ۱۹ با عوارض جسمی به بیش از ۷۱ درصد فوتی‌ها رسید . در این زیر گروه احتمال مرگ ۶ برابر بالاتر است. گروه دیابتی‌ها بالاترین شانس مرگ (۴۰ برابر) را داشتند. خطر مرگ برای بقیه گروه‌ها به‌مراتب کم‌تر بود.
افزایش مرگ ومیر و ریسک فاکتورها
مادران با افزایش سن بیشتر در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرند. در این مطالعه مشخص شد که دیابت مهم‌ترین عامل خطرزای مرگ در زنان باردار مبتلا به کووید ۱۹ محسوب می‌شود. ارتباط میان بارداری در سنین بالا و سلامت با توجه با روند شایع تغییرات سبک زندگی و بیماری‌های غیر واگیر در این گروه سنی قابل توضیح است؛ موضوعی که تقریبا به یک پدیده معمول در مقیاس جهانی تبدیل شده است.
در طول چند سال گذشته تغییرات سریع اقتصادی و فرهنگی در سطح جهان رخ داده است که منجر به تغییر شیوه زندگی در بسیاری ار کشورهای کم درآمد و متوسط شده است. این امر در افزایش تعداد افراد دیابتی و چاق در جمعیت زنان باردار منعکس شده است.
همچنین این روند تا حدودی موجب افزایش عوارض و مرگ ومیر در میان سالمندان مبتلا به کووید ۱۹ می‌شود. بنابراین کاهش سطح بروز چاقی و دیابت در کشورهایی با تراز درآمدی ضعیف تا متوسط از اولویت‌های بهداشت عمومی است.
تعداد کم مرگ ومیرها موجب محدودیت این مطالعه می‌شود. در نتیجه اظهارنظر قطعی پیرامون ریسک فاکتورهای اساسی عملا امکان‌پذیر نیست. اگرچه میان مرگ ومیر بالاتر در زنان باردار مبتلا به SARS-CoV-2، دیابت و سن بالا رابطه معناداری وجود دارد؛ اما افراد تنظیم‌کننده سیاست‌های بهداشتی بایستی برنامه‌های حفاظتی مدونی را برای این گروه جمعیتی نسبتا بزرگ پیش‌بینی نمایند.