امیتوفوبیا یا ترس از استفراغ نوعی اختلال اضطرابی است که تحت عنوان هراس خاص استفراغ (SPOV) شناخته می‌شود. اختلال امیتوفوبیا احتمالا موجب می‌شود تا برخی افراد بابت بیمار بودن خود یا هنگام مشاهده استفراغ دیگران دچار نگرانی شدید شوند. به گفته انجمن اختلالات اضطرابی آمریکا ۱۹ میلیون نفر از ساکنان ایالات‌متحده تحت تاثیر اشکال گوناگون فوبیا قرار دارند و این موارد جزو رایج‌ترین اشکال اختلال اضطراب به‌شمار می‌روند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که مبتلایان به امیتوفوبیا به احتمال فراوان با افسردگی، اختلال اضطراب عمومی، اختلال هراس، اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال وسواس فکری (OCD) دست و پنجه نرم می‌کنند.
مبتلایان به امیتوفوبیا احتمالا بابت وضعیت سلامت خود نگران بوده و با مشاهده بیماری یا استفراغ سایرین دچار اضطراب می‌شوند
علل و دلایل
در خصوص علل دقیق بروز امیتوفوبیا تحقیقات انگشت‌شماری انجام شده است. برخی محققان معتقدند که این ترس به‌صورت خودبه‌خودی یا پس از تجربه یک وضعیت آسیب‌زا همراه با استفراغ ایجاد می‌شود. بر اساس یک نظریه دیگر فاکتورهای ژنتیکی یا سایر عوامل بیولوژیکی و روانی احتمالا زمینه‌ساز ابتلای افراد به امیتوفوبیا هستند. بعلاوه اضطراب می‌تواند موجب ایجاد حالت تهوع شود. این وضعیت موجب تشدید احساس اضطراب از بیمار بودن شده و می‌تواند به‌صورت زنجیره‌وار ادامه پیدا کند. مشکلات معده، بیماری‌های حرکتی، نوشیدن یا خوردن بیش از حد مایعات و غذاها، آلرژی و عدم تحمل برخی خوراکی‌ها نیز می‌توانند موجب تحریک حالت تهوع شوند.
علائم و نشانه‌ها
فرد دچار امیتوفوبیا بابت بیمار بودن خود یا هنگام مشاهده استفراغ سایر اشخاص دچار حالت ترس و اضطراب شدید می‌شود. این افراد احتمالا بابت بروز شرایط زیر بسیار نگران هستند:
- ناتوانی در یافتن مکانی جهت استحمام
- ناتوانی در کنترل و توقف استفراغ
- خفگی در اثر استفراغ
- خجالت کشیدن از رفتار خود در مقابل سایرین
- رفتن به بیمارستان
اضطراب برخی افراد بابت احتمال بیمار بودن آن‌ها موجب تشدید حالت تهوع و استفراغ خواهد شد. این وضعیت به شدت می‌تواند بر کیفیت زندگی انسان تاثیرگذار باشد؛ چرا که در این‌حالت فرد تصور می‌کند که بایستی از فعالیت دست کشیده و از انجام کارهای عادی که احتمالا موجب بیماری وی می‌شوند؛ اجتناب نماید.
فرد دچار امیتوفوبیا به منظور کاهش ریسک استفراغ رفتارهای مراقبتی و راهکارهای اجتنابی گوناگونی را امتحان می‌کنند. ای موارد عبارتند از:
- اجتناب از خوردن غذاهای جدید و الکل یا خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایی که پیش‌‌تر زمینه‌ساز استفراغ بوده‌اند
- پرهیز از بوهای بد
- خودداری از رفتن به رستوران
- محدود کردن تعاملات اجتماعی یا مسافرت
- از گفتن، شنیدن یا توصیف استفراغ یا کلمات مرتبط اجتناب می‌کنند
- خودداری از مراجعه به بیمارستان و مراکز درمانی
- شستشوی بیش از اندازه دست‌ها
- مصرف بیش از حد آنتی اسیدها
- نظارت شدید بر ابتلای خود یا سایرین به بیماری‌ها
- هراس از تماس با دستگیره درب‌ها یا شستشوی دستشویی با استفاده مستقیم از دست‌ها
- خودداری از مصرف غذاهایی که توسط سایر افراد پخته شده باشند
- دور ریختن موادغذایی با نزدیک شدن به تاریخ انقضای آن‌ها
- کاهش قابل‌توجه وزن که یکی از علائم اختلال خوردن به‌شمار می‌رود
در مبتلایان به امیتوفوبیا ترس از استفراغ باعث خودداری از مصرف غذا و کاهش وزن می‌شود و ترس از افزایش وزن یا نگرانی از شکل ظاهری بدن در این پدیده تاثیرگذار نیست.
درمان
روش‌های درمانی امیتوفوبیا شامل تجویز دارو و درمان شناختی رفتاری (CBT) است. درمان شناختی رفتاری بر تغییر افکار و رفتارهای بیمار تمرکز دارد و بر مبنای ارتباط میان افکار و احساسات جسمی عمل می‌کند. در جریان درمان امیتوفوبیا با استفاده از روش CBT، درمان‌گر به منظور ارزیابی مجدد الگوهای فکری و رفتاری تشدیدکننده اضطراب حین استفراغ از بیمار حمایت می‌کند. تاکنون در زمینه کشف روش‌های تخصصی درمان برای امیتوفوبیا تحقیقات گسترده‌ای انجام نشده است. با این‌حال مطالعات محدود کنونی از نقش بسیار موثر CBT در درمان امیتوفوبیا حکایت دارند. در برخی موارد استفاده از روش‌های روان‌درمانی نیز به معالجه بیماران کمک خواهد کرد.
اجتناب از قرارگیری در معرض محرک‌ها یکی دیگر از روش‌های درمان امیتوفوبیا محسوب می‌شود. این روش درمانی منحصرا برای مدیریت علائم اختلال وسواس اجباری طراحی شده است. در این روش فرد بیمار بدون درگیر شدن با رفتارهای وسواسی به تدریج با عوامل محرک مواجه می‌شود. با مشاهده استفراغ کردن سایرین، فرد بیمار به تدریج متوجه می‌شود که این موضوع به اندازه تصورات وی خطرناک و ناراحت‌کننده نیست. اجتناب از قرارگیری در معرض محرک‌ها یک روش درمانی چالش برانگیز بوده و شامل ۳ مرحله علائو فیزیولوژیکی، محرک‌های محیطی و قرارگیری فرد در معرض بیماری است.
داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین نوراپی‌نفرین (SNRI) برای درمان افسردگی و علائم اختلالات اضطرابی طراحی شده‌اند. این داروها ضمن کاهش اضطراب به کنترل احساس ترس کمک می‌کنند.