روغنهای اساسی فرآوردههایی هستند که از گیاهان استخراج شده و به شکلی غلیظ تقطیر میشوند. این روغنها از برگ، گل، شکوفه، ریشه یا ساقههای گیاهان گرفته میشوند. این روغنها ابتدا در ایالاتمتحده موردتوجه قرار گرفتند؛ اما اکنون مدتهاست که در سایر کشورها نیز بهکار گرفته میشوند. به باور عمومی این روغنها دارای خواص درمانی متعددی در ابعاد جسمی، عاطفی و روانی هستند.
بر اساس آمار رسمی در سال ۲۰۱۶ بیش از ۶.۱ میلیون کودک آمریکایی به اختلال کمتوجهی- بیشفعالی (ADHD) مبتلا هستند. شایعترین علائم این اختلال عبارتند از:
- ناتوانی در تمرکز طولانی مدت
- بیشفعالی
- ناتوانی در کنترل رفتارهای تکانشی
- عدم درک عواقب ناشی از برخی اقدامات
- فراموشی
- بیقراری
- ناسازگاری با دیگران
ADHD غالبا در کودکان مشاهده میشود؛ اما بروز این اختلال در بزرگسالان نیز امری محتمل است. سازمان غذا و داروی ایالاتمتحده (FDA) استفاده از روغنهای اساسی و خواص آنها برای درمان ADHD را تائید نکرده است؛ اما برخی پزشکان به منظور درمان ADHD استفاده از برخی داروهای جایگزین از جمله روغنهای گیاهی را توصیه میکنند.
روغنهای اساسی و ADHD
به منظور درک رابطه میان استفاده از روغنهای اساسی و کیفیت تاثیر آنها روی مبتلایان به اختلال ADHD هنوز تحقیقات علمی کافی از سوی جوامع پزشکی انجام نشده است. با اینحال بسیاری از افراد بنا بر تجارب شخصی خود مصرف این روغنها را تجویز میکنند. پیش از مصرف این روغنها حتما با پزشک خود مشورت نمایید؛ زیرا برخی از روغنهای دارویی دارای تداخلات دارویی هستند.
مصرف روغنهای اساسی در کنار رفتار درمانی احتمالا به معالجه علائم ADHD کمک میکند. بسیاری از روغنهای اساسی دارای خواص آرامشبخش هستند و در اصلاح برخی علائم رفتاری به بیماران کمک میکنند. اخیرا نتایج یک مطالعه معتبر نشان داد که عطر و رایحه برخی روغنهای اساسی بر عملکرد غدد درونریز یا سیستم عصبی مرکزی تاثیر میگذارد. این رایحه احتمالا از طریق مخاط بینی وارد جریان خون شده و عملکرد بخشهای مختلف بدن را تحتتاثیر قرار میدهد. با اینحال درک کامل مکانیسم این فرآیند نیازمند انجام مطالعات بیشتر است.
روغنهای اساسی با چندین روش مختلف قابل استفاده هستند. بهعنوان مثال میتوان آنها را بهصورت رقیق شده روی پوست مالش داد و یا رایحه اسانس آنها را در هوا پخش کرد (رایحه درمانی). نکته مهم اینکه روغنهای اساسی مخصوص مصرف موضعی و خارجی هستند و به هیچعنوان نبایستی خورده شوند؛ زیرا بسیاری از آنها دارای خواص سمی هستند.
انواع مختلف روغنهای اساسی
- وتیور: روغن وتیور دارای خواص آرامشبخش بوده و احتمالا به بهبود گردش خون کمک میکند.
- چوب درخت سرو: اعتقاد بر این است که چوب سرو باعث بهبود اکسیژنرسانی به سلولهای مغزی شده و دارای خواص آرامبخش است.
- اسطوخودوس: عصاره اسطوخودوس صدها سال است که برای کاهش اضطراب بهکار گرفته میشود. عطر و رایحه اسطوخودوس احساس اضطراب را کاهش داده و به آرامش انسان در شرایط پراسترس کمک میکند. بعلاوه اسطوخودوس در بهبود کیفیت خواب خصوصا در مبتلایان به ADHD تاثیرگذار است.
- اسانس نارنج: روغن اسانس نارنج موجب کاهش اضطراب شده و به آرامش بیشتر مبتلایان به ADHD کمک میکند. با اینحال در صورت استفاده از روغن مرکبات روی پوست خود از حضور مستقیم زیر نور خورشید خودداری نمایید.
- روغن بابونه: مصرف روغن بابونه به کاهش احساس اضطراب، استرس و افسردگی در مبتلایان به ADHD کمک میکند.
- عصاره چوب صندل: مطالعات اخیر نشان داده که روغن چوب صندل دارای خواص دارویی فراوان بوده و در کاهش التهاب یا حتی درمان برخی سرطانها موثر است. با اینحال برخی پزشکان معتقدند که مصرف این روغن به ایجاد احساس آرامش و بهبود ثبات ذهنی در افراد دچار بیشفعالی کمک میکند.
- کندر: مصرف روغن کندر احتمالا در بهبود قوه تمرکز در مبتلایان به ADHD موثر خواهد بود. همچنین این ماده به سرکوب احساسات منفی که در مبتلایان به اختلال کمتوجهی و بیشفعالی بسیار شایع است؛ کمک میکند.
- روغن نعناع: برخی پزشکان معتقدند که روغن نعناع دارای خواص آرامشبخش بوده و به کاهش احساس بیقراری افراد بیشفعال کمک شایانتوجهی میکند. افراد دچار حساسیتهای پوستی به منظور استفاده از این روغن بایستی آنرا رقیق نمایند.
- رزماری: نتایج یک پژوهش معتبر نشان میدهد که استعمال روغن رزماری قوه تمرکز و تواناییهای شناختی انسان را تقویت میکند.
استفاده از روغنهای اساسی برای کودکان مبتلا به ADHD
ADHD غالبا در کودکان رویت میشود؛ اما استفاده از روغنهای اساسی در این گروه از بیماران نیازمند انجام تحقیقات بیشتر است. کودکان احتمالا نسبت به این روغنها حساسیت بیشتری نشان داده و لذا جهت استفاده از آنها بایستی محتاطانهتر عمل کرد.
نحوه استفاده از روغنهای اساسی
روغنهای اساسی بهصورت محلول در آب حمام، ماساژ موضعی روی پوست یا پخش رایحه در هوا قابل مصرف هستند. این ترکیبات به منظور درمان بیماران مبتلا به ADHD معمولا در هوا پخش میشوند؛ لذا در این مواقع به منظور کاهش غلظت روغن از ترکیبات رقیقکننده استفاده میشود. ماساژ این روغنها روی پوست به دلیل خواص حساسیتزای احتمالی آنها در اولویتهای بعدی قرار دارد.