تحقیقات جدید از وجود رابطه میان ضربان قلب و افسردگی حکایت دارند؛ موضوعی که می‌تواند به تشخیص و درمان یکی از معضل‌های جدی حوزه بهداشت روان کمک قابل‌توجهی کند. یک مطالعه آزمایشی جدید نشان داده است که با تجزیه و تحلیل ضربان قلب فرد در طول ۲۴ ساعت می‌توان ریسک ابتلای وی به افسردگی را با دقت ۹۰ درصد پیش‌بینی کرد. این تحقیق می‌تواند در تشخیص افسردگی و تعیین موثرترین روش درمان برای آن موثر باشد.
افسردگی نوعی اختلال خلقی است که احتمالا تاثیرات ناتوان‌کننده‌ای در زندگی روزمره خواهد داشت. این اختلال می‌تواند باعث بروز علائم جسمی و همچنین احساس غم، اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌حالی شده و تمرکز، خواب و صحبت کردن را دشوارتر کند. افسردگی همچنین ممکن است خطر برخی مشکلات سلامت مانند بیماری های قلبی را افزایش دهد.
چنان‌چه فردی هر روزه و برای مدت حداقل ۲ هفته علائم افسردگی را تجربه نماید؛ در این‌صورت وی احتمالا دچار افسردگی اساسی دوره‌ای شده است. در سال ۲۰۱۷ تقریباً ۷.۱ درصد از جمعیت بزرگسال ایالات‌متحده حداقل برای یک دوره علائم افسردگی را تجربه کردند.
افسردگی از طریق تجویز دارو، گفتاردرمانی یا ترکیبی از هر ۲ روش قابل درمان است. در هر صورت فرآیند درمان احتمالا ماه‌ها زمان خواهد برد. همچنین برخی افراد در مقابل روش‌های درمان افسردگی از خود مقاومت نشان می‌دهند. اخیراً در ایالات‌متحده تجویز داروی کتامین برای چنین شرایطی تأیید شده است. نیمی از مبتلایان به افسردگی مقاوم در برابر درمان احتمالا پس از دریافت کتامین سریعا شاهد بهبود علائم افسردگی خواهند بود.
رابطه میان کتامین و ضربان قلب
تاثیرات کتامین زمینه‌های تحقیقاتی جدیدی را برای کشف روش‌های تشخیص افسردگی ایجاد نموده است. مطالعه کیفیت ضربان قلب یکی از این روش‌ها به‌شمار می‌رود.
تحقیقات قبلی نشان‌دهنده وجود رابطه میان ضربان قلب و افسردگی بودند. با این‌حال از آنجا که درمان افسردگی معمولاً فرآیندی طولانی و زمانبر است؛ لذا بررسی این رابطه احتمالا دشوار خواهد بود.
دکتر کارمن شیوک از دانشگاه گوته در شهر فرانکفورت آلمان خاطرنشان کرد: “ما می‌دانستیم که ضربان قلب به گونه‌ای با اختلالات روانی مرتبط است؛ اما از کیفیت رابطه بالینی میان آن‌ها بی‌اطلاع بودیم. در گذشته محققان نشان دادند که بیماران افسرده دارای ضربان قلب مداوم بالاتر و تغییرات محدودتر ضربان قلب هستند؛ اما با توجه به زمان موردنیاز برای درمان افسردگی پیگیری و مشاهده هرگونه بهبود در ضربان قلب امری دشوار بود. هنگامی‌که متوجه شدیم کتامین موجب بهبود سریع خلق‌وخو می‌شود؛ گمان کردیم که با استفاده از این دارو می‌توان ارتباط میان افسردگی و ضربان قلب را درک کرد.”
تائید وجود رابطه میان ریسک افسردگی و ضربان قلب
محققان در مطالعه آزمایشی جدید از تاثیرات کتامین برای ارزیابی سریع رابطه میان ضربان قلب و افسردگی استفاده کردند. بدین منظور آن‌ها ۱۶ فرد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی مقاوم در برابر درمان و ۱۶ فرد سالم را به‌عنوان یک گروه کنترلی انتخاب کردند. ضربان قلب شرکت‌کنندگان برای مدت ۴ روز و ۳ شب اندازه‌گیری شد. نیمی از شرکت‌کنندگان مبتلا به افسردگی کتامین دریافت کردند؛ در حالی که به نیمی دیگر نوعی دارونما خورانده شد.
نتایج کاملا واضح بود. به گفته دکتر شیوک “همان‌طور که انتظار می‌رفت؛ ما دریافتیم که مبتلایان به افسردگی دارای ضربان قلب بالاتر و تغییرات ضربان قلب پایین‌تری هستند. در واقع به‌طور متوسط ضربان قلب بیماران افسرده در هر دقیقه تقریباً ۱۰ تا ۱۵ نوبت بیشتر از گروه افراد عادی است.” وی در ادامه خاطرنشان کرد: “پس از اتمام فرآیند درمان، ضربان قلب بیماران مجددا اندازه‌گیری شد و نتایج نشان داد که هم تعداد ضربان قلب و هم نوسانات آن به افراد عادی نزدیکتر شده است.”
نکته مهم اینکه محققان دریافتند که با ارائه داده‌های ضربان قلب به یک برنامه مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توان شرکت کنندگان مبتلا به افسردگی را از افراد عادی تفکیک کرد.
دکتر شویک خاطرنشان کرد: “به بیان ساده مطالعه آزمایشی ما نشان می‌دهد که صرفا با اندازه‌گیری ضربان قلب افراد به مدت ۲۴ ساعت می‌توان ابتلای آن‌ها به افسردگی را با دقت بیش از ۹۰ درصد تعیین کرد.”
محققان همچنین دریافتند که ضربان قلب شرکت‌کنندگان دچار افسردگی در طول مدت شب در سطح بالایی باقی می‌ماند؛ در حالی‌که ضربان قلب افراد عادی معمولا در طول شب کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این شرکت‌کنندگان دارای ضربان قلب بیشتر در حالت استراحت به درمان کتامین پاسخ بهتری نشان دادند. این موضوع می‌تواند به‌معنای نقش کمکی تجزیه و تحلیل ضربان قلب برای تشخیص علائم افسردگی در افراد باشد.
نتایج این تحقیق اگرچه امیدوارکننده است؛ اما دکتر شیوک هشدار می‌دهد که تحقیقات کماکان در مراحل اولیه قرار دارند. مطالعه اخیر در مقیاس بسیار محدود انجام شده است؛ بنابراین مطالعه بایستی با یک نمونه بزرگتر و بدون افسردگی تکرار شود. قدم بعدی پیگیری بیماران افسرده و بیمارانی است که در حال بهبود هستند.