تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل است که در پایه گردن انسان قرار دارد و هورمون‌های تنظیم‌کننده رشد، ضربان قلب، متابولیسم و درجه حرارت داخلی بدن را در خون آزاد می‌کند. بنابراین عملکرد نامناسب تیروئید مشکلات متعددی را به‌دنبال دارد.
کم‌کاری و پرکاری تیروئید ۲ بیماری رایج این غده به‌شمار می‌روند. بیماری کم‌کاری زمانی است که تیروئید قادر به ترشح هورمون‌های کافی نباشد. بعلاوه ناتوانی غده هیپوفیز در ارسال پیام‌های محرک به تیروئید جهت ترشح هورمون‌های ضروری نیز می‌تواند موجب کم‌کاری ثانویه تیروئید شود. در هر ۲ حالت فرد بیمار با مشکلاتی نظیر افزایش وزن، خستگی، افسردگی و حساسیت به سرماخوردگی مواجه خواهد شد.
از سوی دیگر پرکاری تیروئید زمانی روی می‌دهد که میزان هورمون‌های ترشح شده توسط این غده بیش از نیاز بدن باشد. علائم این بیماری تقریبا معکوس بیماری کم‌کاری تیروئید هستند. در این‌حالت فرد بیمار با مشکلاتی نظیر کاهش وزن، عصبی بودن، تحریک‌پذیری بالا، حساسیت به گرما و ضربان قلب بالا دست‌به‌گریبان خواهد بود.
بیماری‌های تیروئیدی عمدتا ریشه ژنتیکی دارند؛ اما استرس، سموم محیطی و رژیم غذایی در تشدید آن موثر هستند. کنترل رژیم غذایی در حوزه اختیارات انسان قرار دارد؛ لذا افراد می‌توانند از مصرف خوراکی‌های مشکل‌ساز خودداری نمایند. در ادامه به بررسی ۷ خوراکی مضر برای بیماران تیروئیدی می‌پردازیم:
- فست‌فود
غده تیروئید به منظور تولید هورمون‌های T3 و T4 از ید موجود در موادغذایی استفاده می‌کند. در واقع تیروئید تنها ارگان مصرف‌کننده ید محسوب می‌شود. برای عدم مصرف فست‌فودها دلایل متعددی وجود دارد. فست‌فودها علیرغم برخورداری از نمک فراوان دارای مقادیر بسیار ناچیزی ید هستند.
فروشندگان هنگام تهیه فست‌فودها لزوما از نمک یددار استفاده نمی‌کنند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که فست‌فودها از نظر برخورداری از عنصر ید فقیر هستند.
- غذاهای کنسروی و فرآوری شده
غذاهای فرآوری شده همانند فست‌فودها حاوی مقادیر چشمگیری سدیم و درصد بسیار ناچیزی نمک یددار هستند. برای اطمینان از این موضوع کافیست برچسب نصب شده بر روی قوطی‌های کنسرو را بررسی نمایید. حتی انواع شیرین این خوراکی‌ها نیز حاوی ۲۰ درصد نیاز روزانه بدن به سدیم هستند.
رژیم‌های غذایی حاوی سدیم فراوان ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا را افزایش می‌دهند. بنابراین در عوض مصرف غذاهای فرآوری شده شور و کم ید بهتر است از موادغذایی تازه استفاده کرده و آنها را با نمک یددار مزه‌دار نمایید.
- گندم
بیماری سلیاک نوعی اختلال است که در آن بدن قادر به هضم گلوتن موجود در گندم، جو و دانه‌های سبوس‌دار نیست. بنا بر برخی دلایل نه‌چندان واضح، افراد مبتلا به سلیاک از شانس بیش‌تری برای ابتلا به اختلالات تیروئیدی برخوردار هستند. لذا چنان‌چه مبتلا به بیماری سلیاک هستید؛ در این‌صورت از مصرف بیش از اندازه گلوتن خودداری کنید. این موضوع نه‌تنها به هضم آسان‌تر غذا کمک می‌کند؛ بلکه ریسک ابتلا به اختلالات تیروئیدی را نیز کاهش خواهد داد.
در صورت عدم ابتلا به سلیاک و فقدان عوامل خطرزا (نظیر سابقه خانوادگی و اختلالات سیستم خود ایمنی)، حذف نان از رژیم غذایی ایده چندان مناسبی نیست. امروزه اکثر اشکال نان با نمک یددار تهیه می‌شوند؛ با این‌حال بهتر است از نان‌های سبوس‌دار استفاده کنید.
- سویا
اکنون مدت‌هاست که سویا به‌عنوان یک جایگزین سالم برای فرآورده‌های گوشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این‌حال شواهد به‌دست آمده طی سالیان اخیر نشان می‌دهند که مصرف سویا احتمالا بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی می‌گذارد. سویا می‌تواند بر توانایی تیروئید در جذب ید تاثیرگذار باشد؛ لذا در صورت عدم دریافت ید کافی، ریسک ابتلا به بیماری کم‌کاری تیروئید افزایش خواهد یافت. با این‌حال محققان بر این باورند که در صورت دریافت ید کافی، مصرف مقادیر کنترل شده سویا برای تیروئید مشکل‌ساز نخواهد بود. بنابراین هنگام مصرف سویا رعایت اعتدال اصلی کلیدی است. این موضوع در خصوص مردان از اهمیت مضاعفی برخوردار است؛ چرا که سویا نقش هورمون استروژن را در بدن شبیه‌سازی خواهد کرد.
- احشام حیوانات
با وجود کاهش محبوبیت گوشت احشام داخلی شامل جگر، قلوه و قلب طی سالیان اخیر، کماکان بسیاری از افراد به این خوراکی‌ها علاقه‌مند هستند. گوشت احشام سرشار از ماده‌ای موسوم به لیپوئیک اسید است؛ ترکیبی که به کاهش التهابات و بهبود عملکرد شناختی مغز کمک می‌کند.
متاسفانه مصرف بیش از اندازه لیپوئیک اسید بر عملکرد غده تیروئید تاثیر می‌گذارد. بعلاوه مصرف احشام به افراد دریافت‌کننده داروهای تیروئیدی نیز چندان توصیه نمی‌شود؛ چرا که لیپوئیک اسید میزان کارآیی داروها را کاهش می‌دهد.
- خانواده کلم‌ها
برخی سبزیجات ترد نظیر کلم، کلم بروکلی و گل کلم برای سلامتی بسیار مفید هستند. این خوراکی‌ها سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و موادمعدنی ضروری هستند. ترکیبات گوگردی موسوم به گلوکوزینولات بخش عمده‌ای از ساختار خانواده کلم‌ها به‌شمار می‌روند. بر اساس پژوهش‌های انجام شده، گلوکوزینولات در مقابله با سلول‌های سرطانی نقش بسزایی دارد.
با این‌حال در صورت ابتلا به مشکل کمبود ید بهتر است از مصرف سبزیجات فوق خودداری کنید. فرآیند هضم این سبزیجات، توان تیروئید در جذب ید را کاهش خواهد داد. با این‌حال در صورت علاقه به مصرف کلم لازم نیست چندان نگران باشید؛ چرا که مصرف روزانه ۵ اونس از این خوراکی‌ها ابدا مشکل‌ساز نخواهد بود. پختن کلم از تبعات مضر آن بر تیروئید خواهد کاست.
- خوراکی‌های قندی
قند فرآوری شده دشمن شماره یک سلامتی به‌شمار می‌رود. اکثر افراد بدون توجه به مضرات خوراکی‌های قندی از آنها استفاده می‌کنند. مصرف قند نه‌تنها موجب افزایش وزن می‌شود؛ بلکه ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد. کم‌کاری تیروئید سرعت متابولیسم بدن را کاهش می‌دهد و این پدیده به نوبه خود موجب افزایش وزن بدن می‌شود؛ حتی اگر میزان قند دریافتی چندان زیاد نباشد. لذا کاهش میزان قند دریافتی نخستین اقدام حیاتی برای حفظ سلامتی بدن و کاهش ریسک بروز اختلالات تیروئیدی خواهد بود.