انسان در زندگی روزمره خود از جوانب مختلف نظیر مسائل مالی، عاطفی و شغلی، احساس استرس را تجربه می‌کند. صرف‌نظر از مواجهه با فشار روانی روزمره، استرس مزمن یا چالش‌هایی نظیر بیماری یا جدایی از همسر، اضطراب می‌تواند پیامدهای جسمی و روحی متعددی را به‌دنبال داشته باشد. اما چه میزان از استرس برای سلامتی انسان مضر خواهد بود؟
پاسخ به این پرسش بنا بر دلایل زیر دشوار است:
- گستردگی طیف تاثیرات
استرس با روش‌های بسیار مختلف بر بدن انسان تاثیر می‌گذارد. برخی از این تاثیرات مشهود هستند؛ اما برخی دیگر تا قبل از پیشرفت کامل به آسانی قابل تشخیص نیستند.
- تفاوت‌های شخصی
افراد مختلف با شدت و ضعف متغیر و به روش‌های مختلف تحت تاثیر عوامل استرس‌آور قرار می‌گیرند.
- علائم مبهم
تاثیرات استرس غالبا با علائم سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شوند (بخشی از این پدیده به نقش استرس در کاهش قدرت ایمنی بدن و افزایش میزان آسیب‌پذیری انسان در برابر بیماری‌ها مربوط می‌شود). بنابراین برخی افراد در تفکیک علائم استرس از سایر بیماری‌ها دچار اشتباه می‌شوند.
- عادت
افراد پر استرس، احساس اضطراب را کاملا طبیعی قلمداد می‌کنند. با کاهش استرس در این افراد، تشخیص علائم اضطراب بسیار دشوارتر خواهد شد.
- دستپاچگی شدید هنگام توجه به مقوله استرس
موضوع جالب‌توجه اینکه افراد هنگام قرار گرفتن در معرض استرس شدید غالبا قادر به تشخیص و توقف واکنش‌های بدنی خود نیستند. برخی افراد تنها در شرایط بسیار پر استرس احساس اضطراب می‌کنند. این ادعا ظاهرا خلاف واقع به‌نظر می‌رسد؛ اما حقیقت دارد.
اگرچه تاثیرات استرس بر افراد مختلف، اشکال منحصربه‌فردی دارد؛ اما در این میان برخی فاکتورهای اساسی نیز مشترک هستند. چنان‌چه پیش‌تر یکی از موارد زیر را تجربه نموده‌اید؛ در این‌صورت احتمالا تحت تاثیر استرس قرار گرفته‌اید:
- سردرد
استرس منشاء بروز برخی سردردهای خاص به‌شمار می‌رود. مبتلایان به سردردهای تنشی تمایل دارند باندی را به دور سر خود پیچیده و آن‌را کمی سفت نمایند. استرس می‌تواند موجب ابتلای انسان به سردردهای متناوب خصوصا از نوع تنشی شود.
- سرماخوردگی یا آنفولانزای مکرر
میان قدرت سیستم ایمنی بدن و احساس استرس رابطه معکوس وجود دارد. این موضوع بدان معناست که به‌طور کلی با افزایش سطح استرس در انسان، میزان مقاومت بدنی وی در برابر بیماری‌ها به میزان چشمگیری کاهش خواهد یافت. چنین وضعیتی در خصوص احساس اضطراب شدیدتر یا استرس مزمن صادق است. کاهش توان ایمنی بدن به‌معنای استعداد بالاتر انسان در ابتلا به بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی و مشکلات بهداشتی است. لذا چنان‌چه در شرایط بسیار پر استرس زندگی می‌کنید؛ در این‌صورت احتمالا اکثر مواقع بیمار هستید.
- مشکلات خواب
استرس به اشکال گوناگون بر کیفیت خواب تاثیر می‌گذارد. استرس موجب بیداری انسان در طول شب و کاهش مدت استراحت وی می‌شود؛ پدیده‌ای که در کاهش بازدهی عملی فرد و بروز سایر بیماری‌های روانی نقش بسزایی دارد.
- اضطراب عمومی
اضطراب در بقای انسان نقشی کلیدی ایفا می‌کند. اما چنان‌چه در اکثر اوقات روز احساس اضطراب می‌کنید؛ در این‌صورت احتمالا در معرض عوامل متعدد استرس‌زا قرار دارید. بعلاوه چنین وضعیتی می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلی نظیر اختلال اضطراب عمومی باشد. در صورت تشدید احساس اضطراب بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید.
- تفکر فازی
واکنش استرسی بدن موجب ترشح هورمون‌هایی می‌شود که امکان مقابله یا عقب‌نشینی سریع انسان را فراهم می‌کنند. چنین واکنشی هنگام تجربه استرس خفیف یا کوتاه‌مدت به ندرت مشاهده می‌شود. با افزایش شدت تحریک، واکنش استرسی موجب کند شدن عملکرد ذهنی فرد خواهد شد.
- احساس ناامیدی
طبیعتا بسیاری از مردم هنگام مواجهه با حجم بالایی از درخواست‌ها دچار احساس سرخوردگی و ناتوانی شده و عصبی می‌شوند. این وضعیت احتمالا روابط فرد با سایرین را دشوارتر کرده و حس رضایت شخصی را کاهش خواهد داد. در این‌حالت بهترین ترفند جلوگیری از سرخوردگی، یافتن راهی برای رسیدن به آرامش سریع است.
- کاهش میل جنسی
استرس از چند طریق بر میل جنسی انسان تاثیر می‌گذارد. چنان‌چه برای برقراری رابطه بسیار خسته هستید و جهت وقت‌گذرانی با شریک جنسی خود زمان کافی در اختیار ندارید؛ در این‌صورت احتمالا زندگی پر استرسی را تجربه می‌کنید. عدم وجود انگیزه جنسی می‌تواند روابط زناشویی فرد را مختل کرده و احساس استرس وی را تشدید نماید. نهایتا مجموعه‌ای از عوامل استرس‌زا در کنار یکدیگر، شرایط دشوار و پیچیده‌ای را برای انسان رقم خواهند زد.