تا کنون احتمالا بارها از خود پرسیده‌اید که آیا میان زندگی پر استرس و ریسک سکته‌های قلبی و مغزی ارتباطی وجود دارد؟ بر اساس اظهارات یک انجمن پزشکی در ایالات‌متحده، تقریبا ۸۰ درصد مراجعات پزشکی به نوعی با استرس مرتبط هستند. اما استرس در بروز شرایط حاد و خطرناک نظیر سکته تا چه اندازه تاثیرگذار است؟
بر اساس یک باور قدیمی، احساس استرس منجر به سکته مغزی می‌شود. مطالعات پزشکی از وجود برخی ارتباطات میان این ۲ پدیده حکایت دارند؛ اما اثبات وجود رابطه‌ای واضح میان سکته مغزی و استرس، امری دشوار بوده و نیازمند صرف زمان بیش‌تری است. با این‌حال ظاهرا تعداد بیش‌تری از تحقیقات، بیانگر وجود ارتباط میان میان ۲ مقوله فوق هستند. در ادامه به چندین مورد از یافته‌های محققان اشاره شده است:
- یک پژوهش انجام شده در دانشگاه میشیگان نشان داد که ریسک ابتلا به سکته مغزی در مردانی که دارای واکنش فیزیولوژیکی شدیدتر نسبت به استرس هستند (سنجش این فاکتور با توجه به فشار خون بالا انجام می‌شود)؛ حدودا ۷۲ درصد بیشتر است.
- مطالعه اخیرا انجام شده روی ۶۵۵۳ کارگر مرد و زن ژاپنی به بررسی میزان استرس شغلی این افراد پرداخت. نتایج به‌دست آمده نشان داد که مردان (و به میزان کمتر زنان) شاغلی که با سطح بالایی از انتظارات مواجه بوده و از توانایی کنترل شخصی محدودتری برخوردار هستند (به عبارت دیگر در مشاغل پر استرس‌تر فعالیت می‌کنند)؛ حتی پس از کنترل متغیرهایی نظیر سن، پیشرفت تحصیلی، مشغله، استعمال دخانیات، مصرف الکل، فعالیت بدنی و منطقه مورد مطالعه نیز کماکان با احتمال بیش‌تری در معرض ریسک سکته قرار دارند.
- یک مطالعه به بررسی میزان سازگاری افراد با استرس پرداخت. در این پژوهش، کیفیت مدیریت استرس و خطرات مرتبط با آن در شرکت‌کنندگان مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس یافته‌های محققان، افرادی که در کنترل احساس اضطراب خود دچار مشکل می‌شوند؛ احتمالا بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند. یکی از تفاسیر ارائه شده بر اساس نتایج این تحقیق خاطرنشان می‌کند مردان دارای فشار خون بالا که هنگام یافتن راهکارهای موفق در موقعیت‌های پر استرس به‌طور مزمن ناتوان هستند؛ در برابر تاثیرات مخرب استرس آسیب‌پذیر بوده و بدین‌ترتیب در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی در آینده قرار دارند.
- محققان مرکز مطالعات قلب در شهر کپنهاگ به بررسی میزان استرس در برخی افراد و تجزیه و تحلیل وضعیت سلامت آنها پرداختند. به‌طور خلاصه یافته‌های پژوهشگران نشان می‌دهند که ریسک بروز سکته مغزی در افرادی که به سطوح بالای استرس در زندگی هفتگی خود اذعان دارند؛ در مقایسه با افراد بدون استرس به‌مراتب بیشتر است. با این‌حال هیچ روند قابل‌توجهی مشاهده نشد و داده‌های کنونی برای اثبات نقش مستقل استرس در بروز سکته‌های مغزی کفایت نمی‌کنند.
اگرچه احساس استرس در ابتلای افراد به سکته‌ها موثر است؛ اما نقش آن به‌عنوان یک عامل خطرناک مستقل برای سکته مغزی کاملا به اثبات نرسیده است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که استرس با چندین عامل خطرآفرین اثبات شده نظیر فشار خون بالا، استعمال سیگار و چاقی ارتباط دارد. لذا مردم بایستی دانش خود پیرامون مقوله‌های استرس، افزایش وزن و فشار خون را ارتقاء دهند.
استرس علاوه بر نقش بالقوه در افزایش ریسک سکته مغزی، برای افرادی با سوابق سکته در گذشته و همچنین اعضای خانواده آنها به‌مراتب خطرناک‌تر است. اگرچه انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه امری ضروری به‌نظر می‌رسد؛ اما به عقیده برخی کارشناسان در مورد رابطه میان استرس با سکته مغزی، شواهد کافی وجود دارد. لذا استفاده از استراتژی‌های مدیریت استرس به‌عنوان یکی از ابزارهای کاهش ریسک سکته به همگان توصیه می‌شود. در ادامه به برخی روش‌های مدیریت استرس اشاره شده است:
- معکوس نمودن سریع واکنش استرسی بدن اولین راهکار موثر جهت مقابله با اضطراب است. چنین اقدامی به جلوگیری از تبعات منفی استرس مزمن کمک می‌کند؛ خصوصا اگر این راهکار به‌عنوان بخشی از یک برنامه جامع مدیریت استرس به‌کار گرفته شود.
- تغییرات سالم در سبک زندگی به کاهش میزان استرس و ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف کمک می‌کند. ترجیحا تغییراتی با بیش‌ترین میزان تحول‌آفرینی را مد نظر قرار دهید.
- بهره‌مندی از حمایت اجتماعی در مدیریت مناسب‌تر عوارض پس از سکته مغزی توسط بازماندگان و اطرافیان نقشی کلیدی دارد. لذا دانش خود را در رابطه با حمایت اجتماعی و حفظ یک حلقه حمایتی قوی افزایش دهید.