بر اساس یک پژوهش جدید، یکی از ارگانیسم‌های متداول روده که در هضم بهتر غذاها به انسان کمک می‌کند؛ می‌تواند ابزاری قدرتمند برای پیشگیری یا جلوگیری از علائم بیماری پارکینسون (PD) قلمداد شود. تغییرات ناشی از این باکتری موجب به تاخیر افتادن فعالیت پروتئین سمی موثر بر بیماری یا حتی از بین بردن کامل این سموم می‌شود.
پیش‌تر محققان به وجود رابطه میان عملکرد مغز و فعالیت مناسب باکتری‌های موجود در روده پی برده بودند. در ادامه آن‌ها نوعی کرم گرد را مورد مطالعه قرار دادند تا به نقش موجودات تغذیه‌کننده از پروبیوتیک‌ها در کنترل پروتئین آلفا سینوکلئین پی ببرند.
تصویر کرم‌های گرد با اندازه ۱ میلی‌متر
پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک یک فرمولاسیون حاوی باکتری‌های مفید یا باکتری‌هایی است که از طریق مصرف فرآورده‌های پروبیوتیکی، سلامت بدن را بهبود می‌دهند. دانشمندان دریافتند که این پروبیوتیک در واقع می‌تواند مانع از تشکیل توده‌های سمی توسط آلفا سینوکلئین شود. این توده‌ها مانع از تولید مقادیر کافی دوپامین در مغز خواهند شد. دوپامین یک ماده شیمیایی مهم است که به انجام حرکات عضلانی آرام در بدن کمک می‌کند. این یافته‌ها می‌توانند در تحقیقات آینده جهت کشف نحوه تاثیر پروبیوتیک‌ها و سایر مکمل‌های غذایی بر پیشرفت بیماری پارکینسون موثر باشند.
آلفا سینوکلئین چگونه بر مغز انسان تاثیر می‌گذارد؟
مطالعات انجام شده روی افراد مبتلا به پارکینسون نشان می‌دهد که آن‌ها قادر به سنتز آلفا سینوکلئین در مغز خود نیستند. تغییر شکل غیر طبیعی پروتئینها صرفا جنبه زیبایی‌شناسی ندارد؛ بلکه کیفیت سنتز پروتئین مستقیما بر عملکرد فیزیولوژیکی مغز تاثیر می‌گذارد. در این‌حالت پروتئین تغییر شکل یافته اقدام به تشکیل توده‌هایی می‌کند. نهایتا این توده‌ها موجب مرگ سلول‌های عصبی تولیدکننده ماده شیمیایی پیام‌رسان موسوم به دوپامین خواهند شد. با کاهش تعداد سلول‌های مولد دوپامین، علائم بیماری پارکینسون شامل لرزش غیر ارادی بدن، ناتوانی در حرکت صورت، قدم برداشتن کوتاه و سریع و تاخیر نامعمول در حرکات به‌تدریج ظاهر می‌شوند.
محققان در پژوهش خود از کرم‌های گرد اصلاح شده استفاده کردند. این کرم‌ها دارای ژن‌هایی هستند که مدل‌های غیرطبیعی آلفا سینوکلئین در انسان را شناسایی می‌کنند. این ژن‌ها از طریق سایر موجودات وارد بدن شدند و در ادامه انواع مختلف پروبیوتیک‌ها نیز در اختیار کرم‌ها گذاشته شد. هدف محققان کشف یک باکتری مطلوب در پروبیوتیک‌ها با قابلیت کنترل روند تشکیل توده‌ها بود.
استفاده از پروبیوتیک
هنگامی‌که محققان از پروبیوتیک حاوی باکتری Bacillus subtilis استفاده کردند؛ به‌تدریج همه چیز روشن شد. این باکتری‌ها قادر به ایجاد بیوفیلم در روده کرم‌ها و آزادسازی فرآورده‌های متابولیکی خود هستند. موجودات جوان و پیر هر ۲ می‌توانند از مزایای مصرف این پروبیوتیک بهره‌مند شوند.
این موجود زنده نه‌تنها مانع از ظهور توده‌های غیرطبیعی در مکان‌های پیش‌تر ایجاد شده می‌شود؛ بلکه ظاهرا بخشی از آن‌ها را از سلول خارج می‌کند. این پدیده باعث ایجاد مشخصه‌های بالینی مطلوب‌تر در کرم‌ها شد. مثلا حرکات آن‌ها روان‌تر و آسان‌تر شد.
چنین پدیده‌ای چه‌طور اتفاق می‌افتد؟
محققان هنگام بررسی نحوه وقوع این پدیده متوجه شدند که این باکتری‌ها شخصا اقدام به تولید ماده‌ای شیمیایی می‌کنند؛ ماده‌ای که مانع از ایجاد آلفا سینوکلئین می‌شود. مواد شیمیایی تولید شده توسط باکتری‌ها موجب تغییر شیوه پردازش اسفنگولیپیدها در سلول‌های عصبی می‌شوند. ظاهرا تغییر در نحوه متابولیسم این چربی‌ها، سرنوشت سلول‌ها را تغییر می‌دهد. یک محقق با نام ماریا دیتسیتو می‌گوید:” این نتایج در واقع فرصتی را برای بررسی نحوه تاثیر باکتری‌های روده بر بیماری پارکینسون فراهم می‌کنند.”
همچنین محققان دریافتند که دوران کودکی بهترین زمان برای دریافت پروبیوتیک‌ها محسوب می‌شود؛ چرا که بخش عمده‌ای از مزایای پروبیوتیک‌ها در بلندمدت نمایان خواهند شد. در صورت تغذیه مداوم کرم‌ها، پروتئین آلفا سینوکلئین به هیچ عنوان تشکیل نمی‌شود. ظاهرا باکتری‌های مرده و زنده دارای نقش حفاظتی مشابهی هستند. افزودن مکمل اکسید نیتروژن به رژیم غذایی نیز کارکردی مطلوب اما کوتاه‌مدت داشت. بنابراین پروبیوتیک به کلونی باکتری‌های درون روده وابسته نیست؛ بلکه به فرآورده‌های متابولیکی تولید شده توسط آن‌ها بستگی دارد.
به گفته محققان، این آزمایشات در مراحل بعدی بر روی موش‌ها و سپس به‌صورت بالینی انجام می‌شوند؛ چرا که پروبیوتیک مورد آزمایش پیش‌تر به مرحله تولید تجاری رسیده است.
بکی پورت؛ محقق ارشد بریتانیایی می‌گوید: “بیماری پارکینسون به سریع‌ترین شکل ممکن در جهان گسترش پیدا می‌کند. در حال حاضر هیچ راهکار درمانی برای پیشگیری، کاهش یا توقف پیشرفت این بیماری ارائه نشده است. اما با تامین بودجه پروژه‌های تحقیقاتی نهایتا می‌توان به کشف یک روش درمانی موثر امیدوار بود.”
اگرچه بسیاری از مطالعات پیشین از وجود رابطه میان عملکرد مغز و میکروب‌های درون روده حکایت دارند؛ اما برخی دانشمندان بر این باورند که تشخیص نحوه تاثیر پروبیوتیک‌ها بر سلامت روده و کاهش یا حتی به تاخیر انداختن علائم پارکینسون مستلزم انجام مطالعات بیشتر است.
بکی پورت در جمع‌بندی نهایی خود خاطرنشان می‌کند: “نتایج حاصل از این پژوهش، هیجان‌انگیز است؛ چرا که ارتباط میان باکتری‌های موجود در روده و پروتئین عامل پارکینسون یعنی آلفا سینوکلئین را نشان می‌دهد. بر اساس برخی مطالعات انجام شده، این باکتری‌ها نه‌تنها علائم پارکینسون را بهبود می‌دهند؛ بلکه در وهله نخست از ابتلای انسان به این بیماری پیشگیری خواهند کرد.