اکنون این پرسش احتمالا در ذهن بسیاری از خانم‌ها مطرح شده است که آیا هورمون‌های استروژن کونژوگه نظیر پرمارین می‌توانند موجب ابتلای انسان به افسردگی یا اضطراب شوند. به منظور پاسخ به این پرسش ابتدا بایستی با عملکرد هورمون استروژن در بدن آشنا شویم. استروژن در واقع گروهی از هورمون‌ها است که در سلامت جنسی و تولیدمثلی زنان نقشی کلیدی دارند. به همین دلیل غالبا به آن‌ها هورمون‌های جنسی نیز گفته می‌شود. استروژن به تنظیم رشد جنسی زن و توانایی حاملگی و زایمان وی کمک می‌کند.
استروژنهای کونژوگه
پرمارین یکی از برندهای استروژنهای کونژوگه به‌شمار می‌رود. استروژنهای کونژوگه نوعی داروی هورمونی هستند که از مخلوط شدن استروژنهای مختلف تشکیل می‌شوند. پرمارین دارویی است که جهت درمان علائم مرتبط با یائسگی و سایر شرایط ناشی از کمبود سطح استروژن خون نظیر گرگرفتگی و خشکی واژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دارو برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان (نازک شدن استخوان‌ها) پس از دوره یائسگی، درمان برخی علائم سرطان پستان و پروستات و برخی شرایط پیش از یائسگی تجویز می‌شود.
ارتباط میان سطح استروژن با خلق‌وخو
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که هورمون استروژن در ابتلای زنان به افسردگی و اضطراب نقش قابل‌توجهی دارد. زنانی که در سنین اوج تولید هورمون استروژن قرار دارند یا در حال گذار به دوره یائسگی هستند؛بیش از سایر مردان یا زنان یائسه در معرض این اختلالات قرار دارند. همچنین با بروز نوسانات هورمونی در زنان پیش از آغاز قاعدگی و پس از زایمان، استعداد آن‌ها برای ابتلا به اختلالات خلقی افزایش پیدا می‌کند.
افسردگی و اضطراب از جمله عوارض جانبی بالقوه هنگام مصرف داروهای موثر بر سطح هورمون نظیر پرمارین محسوب می‌شوند؛ موضوعی که احتمالا چندان تعجب‌آور به‌نظر نمی‌رسد. دلیل تاثیرگذاری داروهای حاوی استروژن بر خلق‌وخو این است که هورمون مذکور نقش‌های متعددی را در بدن انسان ایفا می‌کند و تاثیرگذاری آن فراتر از اندام‌های جنسی است. هورمون استروژن بر عملکرد دستگاه ادراری، قلب، رگ‌های خونی، استخوان‌ها، پستان‌ها، پوست، مو، غشاء مخاطی، عضلات لگن و مغز نیز تاثیر می‌گذارد.
اگرچه مصرف پرمارین می‌تواند موجب تشدید برخی عوارض جانبی نظیر افسردگی و اضطراب شود؛ اما مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نرخ ابتلا به افسردگی و اضطراب در زنانی که در اواخر دوره یائسگی یا مراحل اولیه آن از استروژن کونژوگه استفاده می‌کنند نسبت به سایر زنان به‌مراتب کمتر است.
تاثیرات استروژن بر مغز
برخی تاثیرات استروژن بر مغز و سیستم عصبی به شرح زیر هستند:
- تنظیم سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی نظیر سروتونین، دوپامین، اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین که بر خلق‌وخوی انسان تاثیر می‌گذارند.
- میزان حساسیت آمیگدال مغز نسبت به نوسانات استروژن در تنظیم خلق‌وخوی فرد موثر است.
- تحریک اعمال مرتبط با تنظیم خلق‌وخو در هیپوکامپ
- برخی خانم‌ها احتمالا در برابر نوسانات سطح هورمون استروژن حساس‌تر بوده و کاهش چشمگیر میزان این هورمون موجب ظهور علائم افسردگی در آن‌ها می‌شود.
علائم افسردگی
اگرچه هنوز دقیقا روشن نیست که مصرف پرمارین توسط زنان تا چه اندازه در بروز افسردگی تاثیرگذار است؛ اما افسردگی یکی از عوارض جانبی جدی این دارو محسوب می‌شود. برخی از شایع‌ترین علائم افسردگی عبارتند از:
- ناراحتی
- عدم جذابیت فعالیت‌هایی که در گذشته لذتبخش بوده‌اند
- احساس خستگی یا کمبود انرژی
- مشکلات فکری، عدم تمرکز و ضعف حافظه
- احساس گناه، پوچی یا ناتوانی
- احساس یاس و ناامیدی
- بروز مشکلات مرتبط با خواب نظیر بی‌خوابی یا پرخوابی
- تغییرات وزن با توجه به کاهش یا افزایش شدید اشتها
- تحریک‌پذیری یا بی‌قراری
- تداعی افکار مرگ یا خودکشی
چنان‌چه در حال حاضر از داروی پرمارین استفاده می‌کنید و برای مدت ۲ هفته یا بیشتر با هرگونه علائم افسردگی خصوصا افکار مرگ و خودکشی دست‌به‌گریبان هستید؛ در این‌صورت به منظور دریافت مشاوره و خدمات درمانی لازم حتما با یک روان‌پزشک مشورت نمایید.