بر اساس یافتههای یک پژوهش جدید، کودکان دچار مشکلات رفتاری از نظر ترکیبات میکروبیوم رودهای احتمالا با کودکان عادی تفاوت دارند. والدین صرفنظر از تهیه غذا در نحوه شکلگیری این تفاوتها نقش مهمی ایفا میکنند.
حداقل ۴۰۰ گونه مختلف باکتری در میکروبیوم روده زندگی میکنند و میلیاردها میکروب نیز در بخشهای گوناگون دستگاه گوارش به حیات خود ادامه میدهند. تعداد باکتریهای موجود در روده از تعداد کل سلولهای بدن انسان نیز بیشتر است. میکروبهای درون روده به تنظیم اعمال حیاتی بدن از جمله ترکیب ویتامینها، مقابله با پاتوژنهای مضر و هضم غذا میپردازند. این باکتریها برای حفظ سلامت انسان حیاتی هستند و برهم خوردن تعادل آنها میتواند موجب بروز بیماری شود.
تیمی از محققان دانشگاه ایالتی اورگان با هدف تعیین نحوه تاثیرگذاری میکروبیوم روده بر سلامت کودکان و نقش والدین در حفظ سلامت روده فرزندان دست به انجام یک کار تحقیقاتی زدند. یافتههای این پژوهش که در نشریه mBio منتشر شده است؛ نشان میدهد که وضعیت میکروبیوم در کودکان دچار مشکلات رفتاری خاص یا دارای استرس اجتماعی و اقتصادی نسبت به سایر افراد متفاوت است. بعلاوه احساس استرس والدین و کیفیت رابطه آنها با فرزند خود در تغییر وضعیت میکروبیوم روده کودک تاثیرگذار خواهد بود.
تام شارپتون؛ پژوهشگر میکروبیولوژی و آمار در دانشگاه ایالتی اورگان معتقد است که کودکی دورانی سازنده برای رشد رفتاری و بیولوژیکی انسان است و مراقبتهای والدین و تحولات محیط پیرامون کودک بر بهبود یا تضعیف این روند رشدی موثر هستند.
تاثیر باکتریهای روده بر مغز
مطالعات پیشین از وجود ارتباط میان باکتریهای روده و عملکرد مغز انسان حکایت دارند. باکتریهای روده گذشته از نقش خود در هضم غذا اقدام به ترشح برخی ترکیبات شیمیایی تنظیمکننده خلقوخو شامل دوپامین، سروتونین و آمینو-بیوتیریک اسید یا GABA میکنند. لذا میان تنوع میکروبیوم روده و سلامتی نوعی رابطه وجود دارد.
مقالات تحقیقاتی پیشین خاطرنشان کردند که تغییرات یا ناهنجاریهای باکتریهای روده در ابتلای کودکان به اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب، بیش فعالی و اوتیسم تاثیرگذار هستند. با اینحال پژوهش اخیر برای نخستین بار به بررسی نحوه تاثیرگذاری میکروبیوم روده بر عملکرد رفتاری کودکان ۵ تا ۷ ساله میپردازد. مطالعه در این زمینه امری بسیار حیاتی است؛ چرا که نتایج آن به شناسایی کودکانی که در معرض خطر بروز چالشهای روانی در مراحل آتی زندگی هستند؛ کمک میکند. این کودکان میتوانند از کمکهای اولیه و مشاورههای لازم جهت پیشگیری از بروز اختلالات روانی در آینده بهرهمند شوند.
به گفته آقای شارپتون؛ “اکثر مطالعات انجام شده تا به امروز از وجود ارتباط میان ترکیب میکروبیوم و برخی رفتارهای نوزادان و کودکان نوپا نظیر برونگرایی، ترس و رشد شناختی حکایت دارند. با اینحال هنوز مشخص نیست که آیا میکروبیوم با سایر اشکال اختلالات روانی یا رفتاری ارتباط دارد یا خیر.”
سیستم ترشح نوع VI و نحوه ارتباط آن با رفتار
محققان در جریان مطالعات خود به بررسی وضعیت میکروبیوم روده در ۴۰ نفر از کودکان مدرسهای با پیشینه روانی-اجتماعی گوناگون پرداخته و علائم مختلف سلامت روانی و بالینی در این افراد را مورد بررسی قرار دادند. از تمامی کودکان، نمونه مدفوع استخراج شد. همچنین از والدین درخواست شد تا پرسشنامههای مربوط به اختلالات تنظیم رفتار، مخاطرات اقتصادی-اجتماعی، رفتارهای مراقبتی، سوابق عملکرد روده و ژورنال رژیم غذایی یک هفتهای را تکمیل نمایند.
تیم تحقیقاتی به منظور دستیابی به یافتههای خود از یک تفنگ متاژنومیکس استفاده کردند. این متد قادر به اعمال تمامی ساختار دنباله ژنی روی کلیه ارگانیسمهای مختلف درون مدفوع شرکتکنندگان است. بدینترتیب دانشمندان به درکی اجمالی در خصوص محیط میکروبیوم روده، ترکیب و انواع باکتریهای موجود در روده دست خواهند یافت.
محققان در جریان بررسیهای خود به ارتباط میان سیستم درونریز نوع VI و کیفیت رفتارهای انسان پی بردند. سلولهای باکتری به منظور آزادسازی پروتئین و پپتیدهای موثر بر تعادل میکروبیوم از نوعی سیستم درونریز موسوم به Type VI بهره میگیرند.
دانشمندان امیدوارند که مطالعات آینده به کشف سایر ابعاد این رابطه کمک کنند. بدین منظور آنها استفاده از روشهای مطالعاتی طولی را توصیه میکنند. این متد شامل بررسی همان شرکتکنندگان پیشین طی سالیان آتی و بررسی رابطه میکروبیوم روده با سلامت رفتاری و روانی آنها است. همچنین انجام تحقیقات جامع و طولانیمدت بر روی سایر گروههای سنی نظیر نوجوانان نیز در راستای دستیابی به نتایجی دقیقتر مفید خواهد بود.