بر اساس نتایج تحقیقات جدید دانشگاه East Anglia، مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ از ابتلای انسان به بیماری سرطان پیشگیری نخواهد کرد. وجود یک باور رایج پیرامون نقش حفاظتی اسیدهای چرب امگا ۳ در پیشگیری یا حتی درمان بیماریهایی نظیر سرطان، سکتههای قلبی و مغزی موجب شده تا سرانه جهانی مصرف مکملهای امگا ۳ بهصورت چشمگیری افزایش پیدا کند.
نتایج مربوط به ۲ مورد بررسی سیستماتیک جدید نشان میدهند که مصرف مکملهای امگا ۳ احتمالا نرخ مرگ و میر مبتلایان به بیماری عروق کرونر قلب را کمی کاهش میدهد؛ اما این مکملها ریسک ابتلا به سرطان پروستات را افزایش خواهند داد. با اینحال تاثیرات مثبت و منفی این مکملها نسبتا خفیف هستند.
چنانچه ۱۰۰۰ نفر طی مدت حدودا ۴ سال از مکملهای امگا ۳ استفاده کنند؛ در اینصورت اسید چرب مذکور تنها از مرگ ۳ نفر در اثر ابتلا به بیماریهای قلبی و مرگ ۶ نفر بر اثر بیماری عروق کرونر (نظیر حمله قلبی) جلوگیری خواهد کرد. این در حالیست که به شمار مبتلایان به سرطان پروستات، ۳ نفر افزوده میشود.
امگا ۳ نوعی اسید چرب محسوب میشود و مقادیر اندک آن برای حفظ سلامت انسان ضروری است. این ماده در برخی خوراکیها شامل آجیل، دانهها و ماهیهای چرب نظیر کپور و سالمون یافت میشود. همچنین مکملهای امگا ۳ به آسانی و بدون نیاز به نسخه از طریق داروخانهها قابل تهیه هستند. تیم تحقیقاتی اقدام به اجرای ۴۷ مورد آزمایش مختلف بر روی بزرگسالان سالم و فاقد سابقه ابتلا به سرطان، افراد در معرض ریسک فزآینده سرطان و اشخاصی با سابقه ابتلا به سرطان نمودند. همچنین شواهد مربوط به بیماریهای قلبی و عروقی یا مرگ و میر ناشی از آنها نیز از طریق ۸۶ آزمایش مختلف مورد ارزیابی قرار گرفتند.
در هر یک از ارزیابیهای انجام شده روی ۱۰۰ هزار شرکتکننده تصادفی از آنها درخواست شد تا برای مدت حداقل ۱ سال از اسیدهای چرب امگا ۳ با زنجیره طولانیتر (نظیر روغن ماهی) استفاده نموده یا طی مدت حداقل ۱ سال، میزان دریافت امگا ۳ را در حد متعارف حفظ نمایند.
آنها تعداد افراد فوتی، بیماران سرطانی درمان شده، افراد دچار حمله یا سکته قلبی و مرگ و میر ناشی از کلیه بیماریها را مورد بررسی قرار دادند. دکتر لی هوپر؛ نویسنده اصلی پژوهش از دانشکده پزشکی نوریچ میگوید:
“تحقیقات گذشته ما نشان میدهند که مکملهای امگا ۳ با زنجیره طولانی مانند روغن ماهی در برابر شرایطی نظیر اضطراب، افسردگی، سکته مغزی، دیابت یا مرگ از انسان حفاظت نمیکنند. این بررسیهای کلان سیستماتیک شامل اطلاعات مربوط به هزاران انسان طی دورههای زمانی طولانی هستند. چنین حجم بالایی از اطلاعات نشان میدهند که مصرف مکملهای امگا ۳ برای مدت چند سال احتمالا ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را به میزان بسیار کمی کاهش خواهد داد. اما این رویکرد از سوی دیگر میتواند ریسک ابتلای انسان به برخی سرطانها را به میزان بسیار ناچیزی افزایش دهد. بهطور کلی تاثیرات مصرف امگا ۳ بر سلامت بدن بسیار ناچیز است.
شواهد به دست آمده در خصوص خواص امگا ۳ غالبا بر آزمایشهای انجام شده روی مکملهای روغن ماهی تکیه دارند. لذا خواص مفید ماهی چرب بهعنوان یکی از منابع سرشار امگا ۳ با زنجیره بلند کماکان روشن نیست. ماهی چرب بهعنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل، سرشار از پروتئین، انرژی و ریزمغذیهای مهمی شامل سلنیوم، ید، ویتامین D و کلسیم است. در واقع ماهی چرب، غذایی بهمراتب فراتر از یک منبع امگا ۳ بهشمار میرود.
با اینحال یافتههای ما نشان میدهند که مصرف مکملهای امگا ۳ در پیشگیری از ابتلا به سرطان یا درمان آن هیچگونه تاثیر قابلتوجهی ندارند. در واقع متوجه شدیم که مصرف این مکملها، ریسک ابتلا به سرطان خصوصا سرطان پروستات را کمی افزایش میدهند. با اینحال چنین ریسکی با اثر حفاظتی اندک امگا ۳ در برابر بیماریهای قلبی و عروقی جبران میشود.
با توجه به وجود نگرانیهای زیستمحیطی پیرامون صید صنعتی ماهیها و تاثیر آن بر ذخایر ماهیهای دریایی و وجود آلایندههای پلاستیکی در اقیانوسها بهنظر میرسد که ادامه مصرف قرصهای حاوی روغن ماهی با فواید ناچیز عملا غیرضروری است.”
نهایتا بایستی خاطرنشان کرد که هزینههای مالی این پژوهش توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) تامین شده است.