چنان‌چه شما یا یکی از عزیزان شما دچار اختلال شخصیت مرزی هستید؛ در این‌صورت احتمالا می‌خواهید از دلایل بروز این اختلال آگاه شوید. روند پیشرفت این اختلال بسیار پیچیده بوده و شخص بیمار در بروز علائم ناخوشایند بیماری کاملا بی‌تقصیر است. اکثر کارشناسان معتقدند که اختلال شخصیت مرزی در نتیجه فاکتورهای بیولوژیکی، ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. در حال حاضر فرضیاتی در این زمینه ارائه شده است؛ اما هیچ‌کدام از آن‌ها قطعی نیستند. کشف دقیق علل و عوامل موثر در ابتلای انسان به اختلال BPD نیازمند انجام مطالعات بیشتر است.
دلایل محیطی بالقوه برای ابتلا به اختلال BPD
شواهد محکمی وجود دارند که نشان می‌دهند تجارب پریشان دوران کودکی خصوصا در رابطه با والدین در ابتلای وی به اختلال BPD بسیار موثر است. انواع تجارب موثر در بروز اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:
- سوء استفاده جسمی و جنسی
- جدایی زودهنگام از والدین
- غفلت عاطفی یا جنسی
- بی‌احساسی والدین
به‌نظر می‌رسد که ارتباط میان عوامل بیولوژیکی و ناملایمات محیط پیرامون کودک احتمالا زمینه‌ساز ابتلای وی به اختلال BPD خواهند بود. یک محیط نامناسب به لحاظ احساسی دارای شرایطی است که نیازهای روانی کودک در آن برطرف نمی‌شود. محیط نامناسب همواره برای افرادی که آن‌را تجربه کرده یا اشخاصی که پیرامون آن‌ها هستند؛ مشهود نیست. این تجربیات دردناک را می‌توان پنهان یا حتی کتمان کرد.
مبتلایان به اختلال BPD لزوما با چنین تجربیاتی در دوران کودکی مواجه نشده‌اند (اگرچه طیف وسیعی از آن‌ها چنین مشکلاتی را تجربه نموده‌اند). کلیه افرادی که این وضعیت را تجربه کرده‌اند نیز لزوما مبتلا به اختلال شخصیت مرزی نیستند. در اکثر مواقع به جای یک عامل واحد، چندین فاکتور در ابتلای انسان به اختلال BPD موثر هستند.
دلایل ژنتیکی و بیولوژیکی ابتلا به اختلال شخصیت مرزی
مطالعات اولیه نشان دادند که ابتلای خانوادگی افراد به اختلال شخصیت مرزی امری شایع است؛ اما تا مدت‌ها مشخص نبود که این پدیده تحت تاثیر کدام عوامل محیطی یا فاکتورهای ژنتیکی ایجاد می‌شود. اکنون برخی شواهد نشان می‌دهند که عوامل محیطی و ژنتیکی در این زمینه نقش بسزایی دارند.
مطالعات انجام شده مشخصا نشان داده‌اند که تغییر یک ژن کنترل‌کننده نحوه استفاده مغز از هورمون سروتونین (نوعی ترکیب شیمیایی طبیعی در مغز) احتمالا در ابتلای افراد به اختلال شخصیت مرزی موثر است. به‌نظر می‌رسد افرادی که دارای ژن سروتونین تغییریافته هستند؛ در صورت بروز حوادث دشوار طی دوران کودکی (برای مثال جدایی از والدین یا حامیان عاطفی) احتمالا به اختلال BPD مبتلا می‌شوند.
یک مطالعه نشان داد که تغییر ژن سروتونین در مغز میمون‌ها باعث ایجاد علائمی مشابه با اختلال شخصیت مرزی می‌شود. اما این وضعیت تنها هنگامی مشاهده شد که میمون‌ها از مادران خود جدا شده و در محیطی با سطح مراقبتی کمتر پرورش یافتند. تغییرات ژن سروتونین در میمون‌هایی که توسط مادران خود پرورش پیدا می‌کنند به‌مراتب محدودتر بوده و احتمال ابتلای آن‌ها به اختلال شخصیت مرزی نیز بسیار کمتر است.
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی از جنبه ساختار و عملکرد مغز تفاوت‌هایی با افراد عادی دارند. اختلال BPD با فعالیت بیش از حد قسمت‌هایی از مغز که مسئولیت کنترل تجربه و بیان احساسات را بر عهده دارند؛ همراه است. به‌عنوان مثال میزان فعالیت سیستم لیمبیک در مبتلایان به اختلال BPD نسبت به افراد عادی بیشتر است. این ناحیه از مغز وظیفه کنترل حالات ترس، عصبانیت و پرخاشگری را بر عهده دارد. علائم عدم ثبات عاطفی در مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی نیز احتمالا از فعالیت غیرطبیعی سیستم لیمبیک ناشی می‌شود. همچنین مطالعات جدید از نقش هورمون اکسی‌توسین در تشدید اختلال BPD حکایت دارند.
کلام پایانی
کشف علل دقیق ابتلای انسان به اختلال شخصیت مرزی نیازمند انجام مطالعات بیشتر در آینده است. شناخت این عوامل احتمالا به پیشگیری از بروز اختلال؛ خصوصا در افراد دارای زمینه‌های ژنتیکی یا بیولوژیکی کمک می‌کند. محیط زندگی نامناسب برای سلامت کودک بسیار مضر است. بزرگسالانی که در دوران کودکی خود با بحران‌های عاطفی مواجه شده‌اند؛ بایستی با نحوه تمایز قائل شدن میان نشانه‌های درست و نادرست آشنا شده و از خود در برابر آسیب‌های بیشتر محافظت نمایند.