متابولیسم توصیف‌کننده آن دسته از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی است که موجب تولید و مصرف انرژی در یک سلول یا موجود زنده می‌شوند. کیفیت تجزیه غذای مصرفی در بدن و تبدیل آن به انرژی تابعی از متابولیسم است. نرخ متابولیسم در واقع به سرعت اجرای این فرآیند اشاره دارد. تقریبا ۶۰ تا ۷۵ درصد کالری سوزانده شده در هر روز به منظور حفظ عملکرد صحیح اندام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیگار کشیدن چگونه بر کیفیت متابولیسم تاثیر می‌گذارد؟
استعمال سیگار موجب افزایش ضربان قلب شده و سرعت متابولیسم بدن را کمی افزایش می‌دهد. سیگار کشیدن منظم موجب افزایش ضربان قلب در کوتاه‌مدت (حداکثر ۲۰ تپش در دقیقه) و طی روز (افزایش متوسط ۷ تپش در دقیقه) خواهد شد. این پدیده موجب ایجاد فشار مضاعف بر قلب و تشدید بیماری‌های قلبی می‌شود. بیماری‌های قلبی شایع‌ترین علت مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات به‌شمار می‌رود. هنگامی‌که سیگار کشیدن را متوقف می‌کنید؛ ضربان قلب و به تبع آن نرخ متابولیسم بدن شما کاهش پیدا می‌کند. کاهش سرعت متابولیسم در کنار تغییر رژیم غذایی موجب افزایش جزئی وزن در دوران پس از ترک سیگار خواهد شد. به منظور افزایش سرعت سوخت و ساز می‌توان از روش‌های غیرمخرب برای سلامتی بدن بهره برد.
چنان‌چه افزایش وزن ناشی از ترک سیگار موجب نگرانی شما شده است؛ در این‌صورت با توجه به نکات زیر حتی در دوران پس از ترک اعتیاد به نیکوتین نیز می‌توانید وزن خود را ثابت نگاه دارید.
ورزش کردن سرعت متابولیسم را افزایش داده و ریسک افزایش وزن را به حداقل می‌رساند
ورزش کردن موجب سوزاندن کالری شده و سرعت متابولیسم بدن طی ۲۴ ساعت پیش رو را افزایش می‌دهد. مصرف نیکوتین موجب آزادسازی هورمون دوپامین در مغز می‌شود. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که مسئولیت شکل‌گیری احساس خوشبختی و رضایت را بر عهده دارد. ورزش کردن موجب ترشح این ماده شیمیایی در مغز با روشی سالم می‌شود. این وضعیت به انسان امکان خواهد داد تا بدون انجام اقدامات زیان‌بار برای سلامتی از تاثیرات دلپذیر دوپامین بهره‌مند شود. ورزش کردن موجب تجزیه چربی و رهاسازی آن در جریان خون می‌شود. این فرآیند به مهار احساس گرسنگی در انسان کمک می‌کند. افزایش سطح فعالیت روزمره مزایای مهم دیگری را نیز به‌دنبال خواهد داشت. به‌عنوان مثال تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که ورزش کردن به کنترل سطح کلسترول خون و بیماری‌های قلبی، کنترل دیابت، کاهش سرعت پیشرفت بیماری پوکی استخوان در دوران کهولت و کاهش ریسک ابتلا به برخی سرطان‌ها کمک می‌کند.
چگونه فعالیت‌های بیش‌تری را در برنامه زندگی روزمره خود بگنجانیم؟
پیش از آغاز یک رژیم ورزشی جدید حتما با پزشک مشورت کنید؛ خصوصا اگر به فعال بودن عادت ندارید. توصیه می‌شود که پیشنهادات زیر را تا حد امکان در برنامه زندگی روزمره خود بگنجانید.
- هنگام بروز احساس تنش یا وسوسه سیگار کشیدن برای مدت ۵ دقیقه در خیابان قدم بزنید و سپس بازگردید. این تمرین دارای پیامدهای شگفت‌انگیزی بوده و ضمن کنترل حالات بدخلقی به تنظیم ضربان قلب نیز کمک می‌کند.
- ماشین خود را درون پارکینگ منزل پارک نکرده یا به‌دنبال نزدیک‌ترین جای پارک به ورودی ساختمان نباشید. بدین‌ترتیب از فرصت ایجاد شده برای چند قدم بیشتر راه رفتن استفاده نمایید.
- از پله‌ها بالا و پایین بروید. در صورت خستگی چند لحظه مکث نموده و سپس به این کار ادامه دهید. حتی در این شرایط نیز استفاده از پله‌ها برای سلامتی شما و کاهش احساس کمردرد مفید خواهد بود.
- به انجام فعالیت‌های باغبانی بپردازید. حفاری در خاک باغچه برای سلامتی روحی مفید بوده و بخشی از کالری مازاد بدن را نیز مصرف می‌کند.
- نفس عمیق بکشید و در حیاط منزل خود مشغول به کار شوید. کلیه فعالیت‌ها از تراشیدن چمن‌ها گرفته تا جمع‌آوری برگ‌ها همانند یک تمرین ورزشی موجب سوزاندن بخشی از کالری مازاد بدن خواهند شد.
- از کار منزل به‌عنوان یک ابزار استفاده کنید. اگرچه بسیاری از افراد احتمالا انجام کارهای درون منزل را به فعالیت‌های ورزشی ترجیح نمی‌دهند؛ اما کارهای منزل تقریبا بخش لاینفک زندگی روزمره ما محسوب می‌شوند. با نهایت سرعت، جدیت و توان خود به انجام کارهای منزل بپردازید. در این‌صورت احتمالا فراتر از حد انتظار خود کالری مصرف خواهید کرد.
سایر اشکال تمرین که احتمالا از نظر شما جذاب هستند عبارتند از:
- فعالیت‌های ورزشی
تلاش کنید تا طی دوران ترک اعتیاد به نیکوتین برای انجام چندین نوبت فعالیت ورزشی در هفته زمان اختصاص دهید. چنان‌چه به ورزش خاصی علاقه ندارید؛ اکنون زمان مناسبی برای شروع یک فعالیت جدید است. پیاده‌روی و شنا ۲ فعالیت ورزشی سبک و مفید برای تقریبا کلیه افراد هستند.
- رقصیدن
رقصیدن ضمن بهبود سطح انرژی و روحیه به شما امکان می‌دهد تا مقادیر بسیار زیادی از کالری مازاد خود را بسوزانید.
- پیاده‌روی
با پوشیدن یک جفت کفش ورزشی راحت در یک روز آفتابی شروع به پیاده‌روی کنید. در صورت آلودگی هوا بهتر است از منزل خارج نشده و از تردمیل استفاده کنید.
- دوچرخه سواری
برای دوچرخه سواری یک باتری آب و یک میان‌وعده سبک را به همراه گرفته و به ماجراجویی بپردازید.
- تمرینات قدرتی
با افزایش سن توده عضلانی تضعیف می‌شود و تمرینات قدرتی ضمن تقویت توده عضلانی موجب افزایش سرعت متابولیسم و کاهش روند پیشرفت پوکی استخوان می‌شود.
- یوگا
یوگا ضمن بهبود وضعیت تعادل بدن به رهایی انسان از استرس ناخودآگاه روزمره کمک می‌کند.