آکوافوبیا یا ترس از آب نوعی فوبیای نسبتا رایج است که شدت آن در افراد مختلف همانند سایر اشکال فوبیا تا حدودی متفاوت خواهد بود. برخی افراد صرفا از شنا کردن در آب‌های عمیق یا موج‌های بلند دریا واهمه دارند؛ در حالی‌که برخی دیگر از شنا کردن در استخر یا دراز کشیدن درون وان حمام نیز می‌ترسند. در موارد شدید افراد هنگام وارد شدن درون آب یا حتی مشاهده مقادیر بالای آب نیز دچار وحشت‌زدگی می‌شوند. اختلال ترس از آب بعضا به اندازه‌ای شدید است که حتی پاشیده شدن آب روی افراد نیز موجب بروز واکنش فوبیایی از سوی آن‌ها می‌شود.
علل
وجود سابقه ذهنی منفی احتمالا شایع‌ترین علت ترس از آب محسوب می‌شود. چنان‌چه از نزدیک شاهد وقوع سوانح دریایی بوده یا یکی از دوستان یا آشنایان خود را بر اثر حوادثی نظیر غرق‌شدگی از دست داده باشید؛ در این‌صورت احتمالا دچار اختلال آکوافوبیا خواهید شد. یادگیری شنا برای بسیاری از کودکان به منزله یک چالش مهیج و نسبتا دشوار بوده و احساس ترس حین این فرآیند امری شایع است. نحوه مواجهه با این موقعیت‌ها در پیدایش یا عدم شکل‌گیری احساس هراس نقشی کلیدی ایفا می‌کند. لازم نیست که تجارب منفی مشخصا برای شما روی داده باشند. به‌عنوان مثال با انتشار فیلم سینمایی “آرواره کوسه” در سال ۱۹۷۵ نرخ گزارشات مربوط به فوبیای آب و فوبیای کوسه به میزان چشمگیری افزایش یافت. یافته‌های محققان نشان می‌دهند که ترس والدین از آب، احتمال انتقال چنین احساسی به فرزندان آن‌ها را افزایش خواهد داد.
علائم و نشانه‌ها
علائم ترس از آب همانند سایر اشکال فوبیا از فردی تا فرد دیگر متفاوت است. به‌طور کلی هرچه فوبیا شدیدتر باشد؛ علائم آن نیز حادتر و مشهودتر خواهند بود. فرد دچار آکوافوبیا هنگام مشاهده آب علائمی نظیر لرزش اندام، بهت‌زدگی یا فرار را از خود بروز خواهد داد. این افراد احتمالا در روزها یا هفته‌های پیش از مواجهه با آب دچار احساس اضطراب شده و از تماس با آب خودداری می‌کنند. همچنین این افراد در صورت ورود به آب شروع به دست و پا زدن خواهند کرد.
عوارض
آب جزئی لاینفک از زندگی بشر است. همچنین شنا کردن یکی از فعالیت‌های معمول در اردوهای تابستانی، ایام تعطیل، مهمانی‌ها یا رویدادهای اجتماعی به‌شمار می‌رود. بنابراین فاصله گرفتن از آب احتمالا کاری دشوار خواهد بود. چنان‌چه احساس ترس انسان به قطرات آب نیز تسری پیدا کند؛ در این‌صورت زندگی وی شرایط به‌مراتب دشوارتر و محدودتری پیدا خواهد کرد.
آب‌نماها یکی از معمول‌ترین ابزارهای مورد استفاده جهت زیباسازی فضای پارک‌ها، استراحتگاه‌ها و بازارچه‌های محلی محسوب می‌شوند. نورپردازی و موسیقی پخش شده توسط این آب‌نماها توجه مخاطبان فراوانی را به سوی خود جلب خواهند کرد. آکوافوبیا در برخی موارد موجب ترس از استحمام یا تماس پوستی با آب خواهد شد. این گونه نسبتا نادر از فوبیا احتمالا تاثیرات مخربی بر احساس عزت نفس افراد دارد. فرهنگ مدرن بر روی مقوله‌های پاکیزگی و بهداشت تاکید فراوانی دارد و افرادی که نسبت به استحمام یا رعایت بهداشت شخصی کم‌توجهی می‌کنند؛ احتمالا از سوی سایرین تحقیر می‌شوند. همچنین عدم استحمام به موقع موجب ابقاء ذرات آلوده و باکتری‌ها بر روی پوست یا موها شده و ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش می‌دهد.
درمان
آکوافوبیا همانند اکثر اشکال دیگر فوبیا پاسخ مناسبی نسبت به درمان نشان می‌دهد. روش‌های درمان شناختی – رفتاری یکی از محبوب‌ترین راهکارهای تقابلی به‌شمار می‌روند. در این روش فرد بیمار شیوه مهار افکار منفی و جایگزینی آن‌ها با پیام‌های مثبت را فرا گرفته و با رفتارهای جدید جهت مقابله با احساس ترس خود آشنا می‌شود. این افراد احتمالا بایستی برخی تکالیف خانگی نظیر پر کردن وان حمام و دراز کشیدن در آن یا مشاهده تصاویر یک اقیانوس پهناور را انجام دهند.
با گذر زمان، دستیابی به موفقیت‌های کوچک موجب تقویت احساس اعتمادبه‌نفس فرد بیمار شده و به وی امکان می‌دهد تا در فعالیت‌های جدید مرتبط با آب مشارکت نماید. چنان‌چه حالت فوبیا شدید باشد؛ در این‌صورت به منظور کنترل ترس احتمالا از روش‌هایی نظیر تجویز دارو و هیپنوتیزم استفاده خواهد شد. هدف نهایی این است که فرد بیمار به آسانی با آب تماس برقرار نماید. تماشای فیلم‌های حاوی صحنه‌های غرق‌شدگی یا حملات کوسهها احتمالا حالت آکوافوبیا را تشدید خواهد کرد. در باور عموم مردم، کوسهها و آرواره‌های قدرتمند آن‌ها ماشین‌های قتل‌عام بی‌رحمی هستند. همچنین ذهنیت تاریخی موجب شده تا انسان‌ها خود را به‌عنوان یکی از غذاهای محبوب کوسهها قلمداد نمایند. ترس از کوسهها نوعی فوبیای عمیق و ابتدایی است که موجب تشدید آکوافوبیا در افراد حساس می‌شود.