روغن ماهی ماده‌ای خوراکی است که از بافت بدن ماهی‌های چرب تهیه می‌شود و یک منبع غنی از ۲ گونه حیاتی اسیدهای چرب امگا ۳ شامل ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و داکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) به‌شمار می‌رود. بدن ما قادر به تولید اسیدهای چرب امگا ۳ نیست؛ لذا برای دریافت آن‌ها بایستی از رژیم‌های غذایی حاوی ماهی‌های ساردین، تن، قزل‌آلا، شاه ماهی یا مکمل‌های غذایی استفاده کنیم. کمبود امگا ۳ در بدن می‌تواند موجب بروز مشکلات شناختی، رفتاری و بروز علائمی مشابه اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی (ADHD) در انسان شود.
ارتباط ADHD با اسیدهای چرب امگا
تحقیقات نشان می‌دهد که میزان امگا ۳ موجود در بدن مبتلایان به ADHD در مقایسه با افراد عادی به‌مراتب کمتر است. این موضوع بدان معنا نیست که کمبود ویتامین D موجب بروز ADHD یا مصرف مکمل امگا ۳ موجب درمان ADHD می‌شود. با این‌حال تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که مصرف مکمل می‌تواند به بهبود علائم ADHD کمک کند.
مزایای مصرف امگا ۳ برای مبتلایان به ADHD
مصرف مکمل امگا ۳ دارای مزایای فراوانی به شرح زیر است:
- بهبود علائم ADHD شامل ارتقاء میزان توجه، توانایی تمرکز و قوه حافظه
- تاثیر احتمالی در کاهش علائم زیستی ADHD نظیر اضطراب، افسردگی و اختلال دو قطبی
- کاهش احتمالی عوارض جانبی داروهای محرک تجویز شده برای درمان ADHD (با این‌حال پیش از مصرف مکمل‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید).
- بسیاری از زنان مبتلا به ADHD از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) رنج می‌برند و در زمان عادات ماهانه، علائم بیماری آن‌ها تشدید می‌شود. مصرف مکمل امگا ۳ می‌تواند علائم سندرم PMS را کاهش دهد.
- امگا ۳ به ارتقاء سلامت عمومی بدن کمک می‌کند. مبتلایان به اختلال ADHD بعضا از توجه به سایر جنبه‌های سلامت بدنی خود غافل می‌شوند. مصرف امگا ۳ به کاهش سطح کلسترول خون، کنترل علائم آسم و حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.
انتخاب یک مکمل
اسیدهای چرب امگا ۳ شامل ۳ گونه مختلف با اسامی آلفا لینولنیک اسید (ALA)، داکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) هستند. انواع DHA و EPA در گوشت ماهی و مکمل‌ها یافت می‌شوند و مصرف آن‌ها معمولا از اولویت بالاتری برخوردار است. ALA نیز در گیاهانی نظیر تخم کتان به وفور یافت می‌شود.
مکمل‌های روغن ماهی به‌طور معمول حاوی ۲ نوع اسید چرب با اسامی ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) هستند. لذا توصیه می‌شود به‌دنبال کپسول‌هایی باشید که میزان EPA آن‌ها در مقایسه با DHA حداقل ۳ تا ۴ برابر باشد.
با پزشک خود مشورت کنید
اگرچه مکمل‌های امگا ۳ به آسانی از طریق داروخانه‌ها قابل دسترس هستند؛ اما پیش از آغاز مصرف آن‌ها حتما با پزشک مشورت نمایید. کلیه مکمل‌ها می‌توانند دارای عوارض جانبی باشند و نحوه پاسخ‌دهی بدن به داروهای تجویز شده توسط پزشک را تغییر دهند. دوزهای بالای مکمل‌های امگا به‌صورت بالقوه موجب رقیق شدن خون و افزایش ریسک خونریزی خواهند شد. همچنین این مکمل‌ها می‌توانند موجب بروز درد معده شوند؛ لذا در خصوص دوز دریافت مکمل حتما با پزشک خود مشورت کنید. همان‌طور که می‌دانید؛ مصرف مقادیر بیش از اندازه موادغذایی مفید نیز می‌تواند مضر باشد. دریافت مقادیر بسیار زیاد امگا ۳ می‌تواند موجب خونریزی بینی و سکته مغزی شود.
بسیاری از افراد اظهار می‌کنند که پس از مصرف مکمل امگا ۳، طعمی شبیه به ماهی را در دهان خود احساس می‌کنند. این حالت ناخوشایند می‌تواند به اندازه‌ای شدید باشد که فرد را از مصرف مکمل امگا ۳ باز دارد. بدین‌ترتیب این افراد از دریافت مقادیر کافی امگا ۳ محروم می‌شوند. برای حل این مشکل چندین راه حل وجود دارد:
- به‌دنبال کپسول‌های امگا با پوشش داخلی ضخیم باشید.
- در عوض کپسول از شربت امگا ۳ استفاده کنید. این شربت‌ها از طریق اسانس‌های مختلف نظیر لیمو طعم‌دار می‌شوند؛ بدین‌ترتیب مصرف آن‌ها تا حدود زیادی تسهیل خواهد شد. در صورت مشکل بودن بلع قرص می‌توانید از شربت استفاده کنید.
- مصرف مکمل‌ها در اوقات مختلف روز را بررسی نموده و آن‌ها را در یکی از وعده‌های غذایی مثلا شام میل کنید.
اسکن‌های مغزی نشان می‌دهد که مصرف امگا ۳ به افزایش بهره‌وری مغز کمک خواهد کرد. با این‌حال مشاهده تاثیرات مثبت مصرف امگا ۳ مدتی زمان خواهد برد.