چشم یک اندام ظریف همراه با ناحیه‌ای بزرگ و مرطوب در معرض محیط است. بنابراین چشم در مقایسه با سایر نقاط بدن در برابر آلودگی مستعدتر است. با این‌حال عکس‌العمل چشم در برابر آلاینده‌های موجود در هوا از صفر تا تحریک شدید و حتی درد مزمن متغیر است. از سوی دیگر چشم‌ها بعضا به تاثیرات استفاده از لنزهای تماسی نیز حساس هستند.
عوامل
شدت علائم ناخوشایند ناشی از آلودگی هوا با توجه به میزان هیدروکربنها و اکسید‌نیتریک موجود در هوای محیط مشخص می‌شود. ظاهرا هیدروکربن‌هایی که موجب بروز چنین تحریک‌هایی می‌شوند؛ جزو الفین‌های C4 وC5 هستند. هیدروکربن‌های دارای زنجیره‌های منشعب شده دارای اثرات قوی‌تری در مقایسه با زنجیره‌های مستقیم هستند؛ به‌ویژه اگر این زنجیره حاوی پیوندهای دوتایی مجزا از شاخه کربن باشد. تحریک ناشی از الفین‌ها در مقایسه با پارافین به‌مراتب بیشتر است.
در بین ترکیبات فنلی، سیکلوهگزین بیش‌ترین میزان تحریک را نسبت به بنزن یا سیکلوهگزان ایجاد می‌کند. به‌طور عمده آلودگی هوا به‌دلیل خروج آلاینده‌ها از اگزوز خودرو رخ می‌دهد. سطح قابل‌توجهی از تحریک چشم هنگامی اتفاق می‌افتد که این عضو بیش از ۴ ساعت در معرض آلودگی هوا قرار گیرد. این پدیده نیمه‌عمری معادل ۱۲ ساعت دارد؛ اما رابطه آشکاری با سطح آئروسل، ازون، پراکسی‌استیل نیتریت یا آلدهید ندارد. تحریک‌کننده‌های موجود در اگزوز خودروهای دودزا با وجود افزایش یا کاهش رطوبت نسبی ( بین ۳۰ تا ۸۰ درصد) یا نوسانات دما (۲۵ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد) بدون تغییر باقی می‌مانند.
رابطه بین اندازه ذرات در اگزوز خودرو و بروز سوزش چشم ناشناخته است. با این‌حال نتایج یک تحقیق نشان داده است که از تولید محرک‌هایی با اندازه کمتر ۲.۰ میکرون تا حد زیادی می‌توان جلوگیری کرد. اعتقاد بر این است که ساختار و عملکرد وسیله نقلیه موتوری در تنظیم میزان انتشار هیدروکربنها و اکسید نیتریک نقش به‌سزایی دارد. اما میزان تولید هیدروکربنها به سوخت مصرفی خودرو وابسته است. هر دو این مواد شیمیایی به یک اندازه باعث تحریک چشم می‌شوند.
اثر متقابل گوگرد دی‌اکسید و تری‌اکسید در غلظت‌های زیر‌آستانه با کلرید‌‌سدیم یا ذرات کربن سیاه در ایجاد تحریک به سرعت عمل می‌کند. یک مطالعه دیگر ارتباط میزان برخی اکسیدان‌های موجود در هوا و تحریک چشم را در زمان‌های مشخصی از سال بررسی نموده است. وجود آئروسل به‌عنوان یک فاکتور مهم مطرح شده است. اکسیدان‌ها می‌توانند در اشک حل شوند و آن را اسیدی کنند و باعث تحریک بیشتر مخاط غشای چشم شوند.
آلاینده‌های هوا که معمولا در کلان شهرها یافت می‌شوند شامل:
علائم در چشم
مهم‌ترین علائم بارز مشکلات چشمی ناشی از آلودگی هوا عبارتند از:
شایع‌ترین شکایت در میان همه فاکتورها سندرم خشکی چشم (DES) است. شیوع این بیماری در میان زنانی با سن بالای ۵۰ سال ۲ برابر بیشتر است. در این بیماری سطح چشم ملتهب و خشک می‌شود؛ به خصوص اگر بیماری از لنز تماسی استفاده کند. یکی دیگر از ویژگی‌های متداول ورم همراه با افزایش سطح دی‌اکسید نیتروژن است.
گروه‌های خطر شامل افرادی است که مدت طولانی در بیرون از خانه سپری می‌کنند. برای درمان چشم بدون علائم عفونت یا حساسیت صرفا بایستی چشم‌ها را به آرامی و با آب تمیز و خنک شستشو کرد و به‌دنبال آن از کمپرس یخ استفاده شود. قطره اشک مصنوعی و استفاده از عینک آفتابی نیز گزینه‌های مفیدی هستند. تا زمان بهبودی کامل چشم‌ها از به‌کارگیری لنزهای تماسی و آرایش چشم خودداری کنید.