نتایج یک مطالعه اخیرا انجام شده نشان داد که بسیاری از کودکان در سنین پیش‌دبستانی به اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی (ADHD) دچار شده و یا علائم آن‌را تجربه می‌کنند. آمادگی این افراد برای حضور در مدرسه نسبت به سایر همسالان عادی خود به میزان قابل‌توجهی کمتر است. با این‌حال کارشناسان معتقدند که برای ممانعت از ورود کودک به کودکستان هیچ دلیلی وجود ندارد. محققان دانشگاه استنفورد دریافتند که ۷۹ درصد کودکان مبتلا به ADHD فاقد آمادگی لازم برای ورود به مدرسه هستند؛ در حالی‌که این رقم برای کودکان عادی تنها معادل ۱۳ درصد است. ابتلای بسیاری از کودکان به ADHD تا پیش از دوران مدرسه و ظهور مشکلات فراوان قابل تشخیص نیست.
محققان ۹۳ کودک در سنین ۴ و ۵ سالگی را مورد مطالعه قرار دادند. اکثر این افراد در دوره پیش‌دبستانی شرکت کرده یا پیش‌تر در آن حضور داشتند. همچنین برخی از آن‌ها در کودکستان ثبت‌نام کردند. از این تعداد ابتلای ۴۵ نفر به ADHD تائید شده یا والدین موفق به مشاهده علائم این اختلال در آن‌ها شدند. همچنین ۴۸ کودک فاقد علائم ADHD بودند. محققان صحت این طبقه‌بندی را موردتائید قرار داده و به بررسی ۵ حوزه عملکردی مختلف شامل سلامت جسمی و رشد حرکتی، رشد اجتماعی و عاطفی، رویکردهای یادگیری، توسعه زبان و شناخت و دانش عمومی پرداختند. چنان‌چه نمرات کودک در یک حوزه از انحراف معیار استاندارد (که رقمی بزرگتر از میانگین امتیازات برای آن سن است) بیشتر باشد؛ در این‌صورت وجود نقص در کودک تشخیص داده می‌شود. در صورت مشاهده نقص در ۲ یا چند حوزه کودک برای ورود به مدرسه آمادگی ندارد.
احتمال بروز مشکلات شناختی و دانش عمومی در کودکان مبتلا به ADHD نسبت به سایر همسالان خود بیشتر نبود. کودکان دچار اختلال در ۴ حوزه بیش از سایرین دچار مشکل شدند. این حوزه‌ها عبارتند از:
- در روش‌های یادگیری احتمال مواجهه آن‌ها با مشکل حدودا ۷۳ برابر بیشتر بود.
- احتمال بروز اختلالات رشد اجتماعی و عاطفی حدودا ۷ برابر بیشتر بود.
- احتمال ایجاد مشکلات توسعه زبانی ۶ برابر بیشتر بود.
- احتمال بروز مشکلات جسمی و اختلالات رشد حرکتی ۳ برابر بیشتر بود.
والدین برای آماده‌سازی کودک مبتلا به ADHD برای ورود به دوره پیش‌دبستانی نیازمند استفاده از تکنیک‌های رفتاردرمانی هستند. کودکانی که دارای مهارت‌های پیش‌آموزشی مطلوب بوده و با دوستان همسن خود بازی می‌کنند؛ احتمالا بیش از سایرین به مهد کودک علاقه‌مند خواهند شد؛ حتی اگر این افراد دچار اختلال ADHD باشند.
آماده‌سازی کودکان برای رفتن به مدرسه معمولا قبل از ورود آن‌ها به مهد کودک آغاز می‌شود؛ زیرا برخی کودکان دچار تاخیر در گفتار یا اختلالات طیفی اوتیسم هستند. برای این دسته از کودکان از سن ۳ سالگی به بعد می‌توان اقدامات ویژه‌ای را اجرا کرد.
والدین چه اقداماتی را انجام دهند
بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD احتمالا دچار نگرانی شدید هستند. بنابراین احساس راحتی با دوستان و همسالان پیش از آغاز مدرسه می‌تواند بسیار مفید باشد. برنامه‌ریزی منظم و عادات خواب مناسب یکی دیگر از روش‌های آماده‌سازی کودک محسوب می‌شود. والدین می‌توانند یک ماه پیش از آغاز دوران مدرسه برنامه زمانی آن‌را در منزل شبیه‌سازی نمایند. رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودکان در سنین مدرسه از اهمیت ویژه‌ای برای یادگیری آن‌ها برخوردار است. بنابراین والدین بایستی به سلامت جسمی، مدیریت رفتاری، توانایی تمرکز، مهارت برقراری ارتباط، کنار آمدن با احساسات و فراگیری مهارت‌های تحصیلی اولیه در کودک خود توجه داشته باشند.
برخی والدین تصور می‌کنند که کودک مبتلا به ADHD آن‌ها بهتر است یک سال دیرتر وارد مدرسه شود. با این‌حال چنین نگرشی غالبا نادرست بوده و هیچ کمکی به کودک نخواهد کرد. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که این‌کار فقط در دوران مهد کودک یا شرایط خاصی نظیر تغییر محل سکونت خانواده انجام شود. به تعویق انداختن فرآیند طبیعی آموزش موجب تضعیف اعتمادبه‌نفس کودک و بروز اختلال در روند ارائه خدمات آموزشی خواهد شد. والدین احتمالا تصور می‌کنند که با انجام این کار فرصت بیش‌تری را برای موفقیت کودک خود در حوزه‌های تحصیلی و اجتماعی فراهم می‌کنند؛ اما چنین تفکری لزوما صحیح نیست. تاخیر در فرستادن کودک به مدرسه می‌تواند از حضور وی در یک فضای آموزشی مناسب‌تر جلوگیری نماید. کم‌سن و سال‌ترین دانش‌آموزان یک کلاس معمولا دچار مشکلات تحصیلی می‌شوند؛ اما این مشکل غالبا در کلاس‌های سوم یا چهارم ابتدایی برطرف می‌شود. همچنین کودکانی که سن آن‌ها از پایه تحصیلی‌شان بالاتر است نیز غالبا در معرض خطر مشکلات رفتاری دوران بلوغ قرار دارند.
به گفته انجمن اطفال آمریکا حدودا ۴۸ درصد کودکان در سن ۵ سالگی آماده شروع تحصیل هستند. این رقم در کودکانی که خانواده آن‌ها از سطح درآمدی متوسط به بالا برخوردار هستند حدودا ۷۵ درصد است. تجربه وقایع ناگوار نظیر سوء استفاده جنسی، خشونت، بی‌توجهی و جدایی والدین به‌دلیل مرگ، حبس یا طلاق موجب می‌شود تا احتمال تجدیدی کودک حدودا ۲.۶۷ برابر شود.